Συνέντευξη Διονυσίας Μούσουρα σε Κατερίνα Δεμέτη

Έργο Αναστασίας Φλεμοτόμου, Σεπτέμβρης 2015, ειδικά για την συνέντευξη στο "Τ.Λ."5.

Στο οπισθόφυλλο του τελευταίου βιβλίου της Διονυσίας Μούσουρα, του οποίου το χώρο μου είχε τιμητικά παραχωρήσει, είχα  γράψει ότι «ξεσκονίζοντας τη λήθη από τη μικρή ζωή των ανθρώπων που ζουν στην πρώτη και τη δεύτερή της πατρίδα και φέρνοντας στη μνήμη πρόσωπα, γεγονότα, και καταστάσεις, η Δ.Μ., στις ιστορίες που μας αφηγείται, ανακαλύπτει η ίδια για πρώτη φορά την πικρή αλήθεια:  ο δρόμος για την επιστροφή έχει κλείσει. Έτσι, απαλλαγμένη από τη μυθοποίηση στοιχείων, που μπορούν να δυσκολέψουν σε συναισθηματικό επίπεδο τη γραφή της, αφήνεται στη νοσταλγία της περιγραφής της «ζωής των μεταναστών», που την αφηγείται πάντα χωρίς να την ωραιοποιεί και της «άλλης ζωής», εκείνης των μακρινών συγγενών, πίσω στην πρώτη πατρίδα, και αποδέχεται την πραγματικότητα: η ονειρεμένη πατρίδα μας δεν έχει χωρικά σύνορα, η εστία μας είναι εκεί που καίει η φωτιά της καρδιάς μας».

Η έλευσή της, για τρίτη συνεχόμενη φορά τα τελευταία χρόνια στην πρώτη της πατρίδα, για λίγες μόνο μέρες, μας επιτρέπει να ισχυριστούμε ότι η φωτιά της καρδιάς της καίει ολοζώντανη στο όμορφο νησί μας, και της δίνει την έμπνευση για να συνεχίζει να γράφει εκεί στην άλλη άκρη της γης, στους Αντίποδες, στη μακρινή Μελβούρνη.

Ερωτήσεις

1^η: Αγαπητή μου Διονυσία, γνωριστήκαμε μέσα από το ηλεκτρονικό περιοδικό του π. Παν. Καποδίστρια «Στον ίσκιο του Ήσκιου» ως τακτικές συνεργάτιδές του και κατόπιν γίναμε φίλες στο κοινωνικό δίκτυο facebook και από εκεί μιλάμε σχεδόν καθημερινά τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Το facebook ήταν και η αφορμή για να μου στείλεις τα  πρώτα σου βιβλία από την Αυστραλία. Γνωρίζω ότι διατηρείς αυτού του είδους την επικοινωνία με αρκετούς φίλους από την Ελλάδα. Πόσο πιστεύεις ότι, τα «κουμπιά», που λέω κι εγώ, μπορούν να υποκαταστήσουν την ανθρώπινη επαφή; Πρέπει να  στεκόμαστε μόνο σε αυτά ή να προχωράμε γρήγορα στην διαπροσωπική γνωριμία, καθώς μόνο σε παρεξηγήσεις και παρερμηνείες  μπορούν να μας οδηγήσουν και τι θα συμβούλευες τα νέα παιδιά που παρουσιάζουν πραγματική εξάρτηση από όλα αυτά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ναι, έτσι ακριβώς έγινε η γνωριμία μας Κατερίνα μου κι έτσι ήλθαμε πιο κοντά, ανταλλάσσοντας και τα βιβλία μας! Το γεγονός ότι είσαι κόρη αγαπητών συμμαθητών και φίλων από τα παλιά, ήταν ένα ακόμα πολύ θετικό στοιχείο!

Η τεχνολογία, είναι καλή, πολύ καλή, γιατί μας δίνει απεριόριστες δυνατότητες σε πολλούς τομείς! Τα «κουμπιά», όμως όπως τα λες, δεν μπορεί και δεν πρέπει ποτέ να αντικαθιστούν την ανθρώπινη επαφή, εκεί όμως, που είναι εφικτή! Σε άτομα όπως εγώ και πολλοί άλλοι που ζούμε εκτός Ελλάδας, είναι ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας και επαφής!

Τα νέα παιδιά, να μην απορροφώνται από την τεχνολογία. Παν μέτρον άριστον!

2^η Ερώτηση: Υπάρχουν κοινά στοιχεία στη Ζάκυνθο που βλέπεις σήμερα με εκείνη της δεκαετίας του ΄50, την οποία αναγκάστηκες να αφήσεις πίσω για να ξενιτευτείς στη μακρινή Αυστραλία;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τολμώ να πω, πολλά  κοινά στοιχεία, η ομορφιά της φύσης, τα μνημεία-ορόσημα, κυριολεκτικά και μεταφορικά, με τα οποία  γαλουχήθηκε η γενιά μου, η πατροπαράδοτη Ζακυνθινή φιλοξενία, η απλότητα και καλοσύνη των ανθρώπων, το γνοιάσιμο του ενός για τον άλλον!

Το μεγάλο πλεονέκτημα αλλά και προνόμιο, να μπορείς να περπατάς άνετα και χωρίς φόβο ακόμα και προχωρημένες ώρες, κάτι που είναι αδιανόητο εδώ που ζω!

Το...μη-κοινό με το τότε, ο οικοδομικός οργασμός όπου το ένα κτίριο είναι κυριολεκτικά πάνω στ' άλλο, τα πάμπολλα αυτοκίνητα, μηχανάκια κι άλλα οχήματα που καθιστούν επικίνδυνο ακόμα και το περπάτημα των πεζών, που...δεν φαίνεται να έχουν δικαιώματα!

3^η Ερώτηση: Ορισμένα από τα διηγήματά σου θυμίζουν ψυχογραφήματα. Πόσο σε βοήθησε η δουλειά σου ως ψυχιατρική διερμηνέας του Υπουργείου Υγείας της Βικτόριας στην προσέγγιση των ανθρώπινων χαρακτήρων και των ιστοριών, που παρουσιάζεις σε αυτά;

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατερίνα μου, ομολογώ πως τα περισσότερα από τα διηγήματα μου, αναφέρονται σε υπαρκτά πρόσωπα και γεγονότα, ψυχασθενείς που για χρόνια έβλεπα και βλέπω, στη δουλειά μου.

Φυσικά, είναι έτσι δοσμένα ώστε να προστατεύεται στο έπακρο η ανωνυμία αυτών των ανθρώπων. Μολονότι, οι περισσότεροι μου το ζήτησαν οι ίδιοι να γράψω την ιστορία τους και μάλιστα επώνυμα!

Όχι μόνο αυτό, αλλά κάποια άτομα, με πλησίασαν προσφέροντας μου σεβαστά ποσά, ως ανταμοιβή, για να γράψω για τη ζωή τους.

Κάτι φυσικά που ουδέποτε δέχτηκα. 

Σε άλλα διηγήματα, όπως στο βιβλίο "Γνεφολογήματα", αντλώ θύμησες για πρόσωπα, γεγονότα κ.λπ., από τα παλιά και μερικά είναι αυτοβιογραφικά.

4^η Ερώτηση: Γνωρίζω ότι αγαπημένες σου συγγραφείς είναι δύο δικές μου λατρεμένες: η Simone de Beauvoir και η Isabel Allende. Ποια βιβλία τους ξεχωρίζεις και γιατί;

 ΑΠΑΝΤΗΣΗ:  Όλα τα βιβλία της Simone de Beauvoir μου αρέσουν, τα έχω όλα μεταφρασμένα στην Αγγλική και τα έχω διαβάσει 2 και 3 φορές!

Στάθηκα και στέκομαι ιδιαίτερα όμως, στα: "Τα απομνημονεύματα μιας υπάκουης κόρης", "Το δεύτερο φύλο" και "Η ώριμη Ηλικία"! Το πρώτο, γιατί με απόλυτη ειλικρίνεια μιλάει εφ' όλης της ύλης για τα παιδικά και νεανικά της χρόνια, σκύβοντας πολύ βαθιά μέσα της, μέσα στα δικά της συναισθήματα, χωρίς να ωραιοποιεί τίποτα! Για τα άλλα δυο, το μόνο που μπορώ να πω, είναι βιβλία που κάθε γυναίκα αλλά και άνδρας επιβάλλεται να διαβάσει!

Όσο για την Isabel Allende, ισχύει το ίδιο, έχω διαβάσει ό,τι έχει γράψει κι έχει μεταφραστεί στην Αγγλική, στέκομαι, όμως, στο The Sum of our Days, όπου τόσο απλά κι ανθρώπινα μιλάει για τα χρόνια μετά το θάνατο της αγαπημένης της κόρης Paula!

5^η Ερώτηση: Δίδαξες για πολλά χρόνια ελληνικά στα απογευματινά σχολεία της ελληνικής παροικίας της Μελβούρνης και στα Σαββατιανά Πολυγλωσσικά Σχολεία του Υπουργείου Παιδείας της Αυστραλίας, μιας χώρας που η ελληνόγλωσση εκπαίδευση είναι πολύ καλά οργανωμένη, πράγμα που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην πολυπολιτισμική πολιτική των δεκαετιών του 1970, 1980 και εν μέρει 1990. Στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικής προώθησης των διαφορετικών από την Αγγλική γλωσσών άλλωστε, η Ελληνική καθιερώθηκε τη δεκαετία του 1980 ως μια από τις οχτώ Γλώσσες Κλειδιά (Key Languages) που διδάσκονταν στο αυστραλιανό κρατικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό είχε ως συνέπεια να δημιουργηθούν σχεδόν σ’ όλες τις πολιτείες, σε δεκάδες σχολεία, ενταγμένα Τμήματα διδασκαλίας της Ελληνικής για κάθε ενδιαφερόμενο μαθητή και όχι μόνο για τους ελληνικής καταγωγής. Ποια είναι η γνώμη σου λοιπόν για την σημασία της  πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης σε έναν τόπο και μάλιστα στην Ελλάδα, που έχει τόσους μόνιμους πια κατοίκους από άλλες χώρες που ζουν και εργάζονται εδώ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πολύ φοβάμαι Κατερίνα μου, ότι η Ελλάδα έχει πολλή δουλειά να κάνει ακόμα, αν ποτέ γίνει, για να προσπαθήσει να καλύψει τις γλωσσικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ανάγκες των μονίμων πια «μεταναστών» που βρίσκονται στη Χώρα.

Για να μπορέσω να αγγίξω και μόνο τη σημασία και σπουδαιότητα  διατήρησης της μητρικής γλώσσας και του πολιτισμού ανθρώπων που για πολλούς και διαφόρους λόγους, υποχρεώθηκαν ή επέλεξαν να ζουν εκτός της πατρίδας τους, θα πρέπει να διαθέσουμε πολλές ώρες και πολύ μελάνι και χαρτί!

Γνωρίζω, ότι ο εδώ χώρος πολύ περιορισμένος, οπότε θα αρκεστώ μόνο να κάνω μια ερώτηση:

Πού και πώς θα ήταν σήμερα ο Απόδημος Ελληνισμός αλλά και η Ελλάδα, κι αριθμούμε κάμποσα εκατομμύρια, αν οι Χώρες υποδοχής, δεν μας επέτρεπαν να διατηρήσουμε και μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές, τη γλώσσα, τα ήθη και έθιμα μας και γενικά τον πολιτισμό μας;

Μπορώ να το συνοψίσω σε λίγες λέξεις μόνο. Ένα τεράστιο, πολύτιμο κομμάτι του Ελληνισμού, θα είχε χαθεί για την Ελλάδα!

6^η Ερώτηση: Διαβάζοντας τα διηγήματα με τίτλο: «Κριτήρια τότε και τώρα» και «Προσδοκίες, τότε και τώρα», στο τελευταίο σου βιβλίο «Γνεφολογήματα», αναφέρεσαι στις ομοιότητες και τις διαφορές στο μεταναστευτικό ρεύμα των τελευταίων ετών, λόγω της κρίσης, προς Αυστραλία. Πολύ επιγραμματικά, για τους αναγνώστες μας, τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο που θα σκεφτόταν να μεταναστεύσει προς αναζήτηση καλύτερης μοίρας από την Ελλάδα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα έλεγα μόνο: Σκεφτείτε το καλά!

Σε καμιά Χώρα δεν είσαι όπως στην πατρίδα σου!

Σε καμιά χώρα δεν επιβιώνεις αν δεν δουλέψεις σκληρά κι αν δεν είσαι διατεθειμένος να συμβιβαστείς και τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια, να χαμηλώσεις πολύ τον πήχυ!!!

Μπορεί να ισχυριστείτε, ότι μιλάω πλέον «εκ του ασφαλούς».

Ναι, κοντά μισό αιώνα αργότερα, έχω την πολυτέλεια να μιλάω εκ του ασφαλούς!

Αλλά πόσοι από εσάς θα αντέξετε τόσο και ιδιαίτερα με τις προσδοκίες σας που απέχουν παρασάγγες από αυτές της γενιάς μου;;;;;;;;;

7^η Ερώτηση: Τολμώ μια ερώτηση αρκετά παρακινδυνευμένη: ποια είναι η εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό σήμερα και πόσο οι ομογενείς μας εκεί παίρνουν θέση για τα τεκταινόμενα στην Ελλάδα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η εικόνα της χώρας μας εδώ που ζω, ίδια όπως και αλλού, πότε θετική πότε αρνητική!

Όσο για εμάς τους ομογενείς, όχι μόνο παίρνουμε θέση, αλλά έμπρακτα εκδηλώνουμε το αμέριστο ενδιαφέρον μας και τον πόνο μας για όλα αυτά που συμβαίνουν! Ενισχύουμε οικονομικά, σε προσωπικό και όχι μόνο επίπεδο, έκαστος από το μετερίζι του!

Οι περισσότεροι Ελληνικοί Οργανισμοί, οργανώνουν Ερανικές εκδηλώσεις όπου οι εισπράξεις, ρούχα κλπ, αποστέλλονται σε διάφορους φορείς, όπως, Ο Στρατός Σωτηρίας, Το Χαμόγελο του Παιδιού κ.ά.

Υποστηρίζουμε τα Ελληνικά προϊόντα, τα οποία αφθονούν στην Αυστραλία. Κάτι που πολύ φοβάμαι δεν γίνεται στην Ελλάδα!

Διοργανώνουμε διαμαρτυρίες, πορείες ώστε να ενημερώνονται ντόπιοι και ξένοι και προ παντός η Κυβέρνηση.

Κρατάμε αμείωτο το ενδιαφέρον όλων εδώ για τα τεκταινόμενα με όποιο τρόπο μπορούμε!

Και το κυριότερο, θλιβόμαστε και πονάμε αφάνταστα και αγωνιούμε για το τι μέλλει γενέσθαι!

8^η Ερώτηση: Ετοιμάζεις κάποιο καινούργιο βιβλίο και αν ναι πάνω σε τι αναφέρεται;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Προς το παρόν, προσπαθώ να «συμμαζέψω» το μυαλό μου και να συνέλθω από τον καινούριο χωρισμό...

Όπως γνωρίζεις, μόλις επέστρεψα από το λατρεμένο νησί...Μου παίρνει πολύ καιρό για να συνέλθω και να μπορέσω να συγκεντρωθώ!

Όμως, εξακολουθώ να ταλαιπωρώ την Ελληνική γλώσσα.

Τι θα βγει; Θα δείξει κάποια στιγμή!

Όπως γνωρίζεις, εργάζομαι ακόμα, οπότε ο ελεύθερος χρόνος μου πολύ περιορισμένος!

Επί πλέον, επειδή ασχολούμαι πολύ ενεργά και με τα εδώ Λογοτεχνικά/Πολιτισμικά θέματα, αυτός ο χρόνος περιορίζεται ακόμα περισσότερο!

Επί πλέον, προετοιμάζω παρουσίαση εδώ στη Μελβούρνη, του βιβλίου  «Δύο στεφάνια κι ένα Δαχτυλίδι», το άλλο με τίτλο «Γνεφολογήματα», παρουσιάστηκε το Μάρτη όπως γνωρίζεις, κι έγινε δεκτό πολύ θετικά!

Και τα δύο αυτά βιβλία, όπως θα θυμούνται πολλοί αναγνώστες σου, παρουσιάστηκαν πέρυσι τις 2 Αυγούστου στο Μπαράζ, στο Αργάσι.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Τέχνης Λόγια", Νο5 / 5050 / 6.9.2015, που διανέμεται με την εφημερίδα "ΗΜΕΡΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ"