Στα βήματα του Θεοτοκόπουλου…

Εντυπώσεις από την επίσκεψη στην έκθεση με θέμα: «Εικαστικές αναφορές στο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο – Ελ Γκέκο. Αφιέρωμα στα 400 χρόνια από το θάνατό του»,

του Σωματείου Πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Εικαστικών Τεχνών Ηπείρου.

  

                           

Μια επίσκεψη για επαγγελματικούς λόγους στα όμορφα Γιάννενα, πριν από λίγες μέρες (24 Νοέμβρη 2014), με έκανε και πάλι να βρεθώ στα βήματα του μεγάλου ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

          

  Δύο μήνες περίπου μετά τη διάλεξη στο Κέντρο Λόγου Μπανάτου «Αληθώς», (Κυριακή 19 Οκτώβρη), με θέμα: «Αναφορά στον Γκρέκο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, τετρακόσια χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Κρητικού Ζωψγράφου» (http://www.parathemata.com/2014/10/a.html) , η σχέση μου μαζί του συνεχίζεται φλογερή και η εντύπωση της επιρροής του έργου του σε μένα, γίνεται ψυχικά καθαρτήρια, αφού μπορώ να μοιράζομαι τη δημοκρατία της αίσθησης των ιδεών, των χρωμάτων, της τεχνικής και των συλλήψεών του με τους ανθρώπους που διοργάνωσαν μια εκπληκτική έκθεση.

            Αναφέρομαι στην έκθεση με θέμα: «Εικαστικές αναφορές στο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο – Ελ Γκέκο. Αφιέρωμα στα 400 χρόνια από το θάνατό του», του Σωματείου Πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Εικαστικών Τεχνών Ηπείρου (http://goo.gl/8P14dq).

            Η έκθεση, που εγκαινιάστηκε στις 5 Νοεμβρίου, και όταν την επισκέφτηκα διένυε την πρώτη της κιόλας παράταση, λειτουργεί στα ΓΑΚ-Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ηπείρου (Δ. Φιλοσόφου & Γλυκήδων), μέσα στο Κάστρο των Ιωαννίνων και παρουσιάζει τα έργα 35 Ηπειρωτών Εικαστικών, που επηρεάστηκαν από τον μεγάλο Κρητικό Ζωγράφο και θέλησαν με τον προσωπικό τους τρόπο να αποδείξουν ότι ακόμα και σήμερα ο καλλιτέχνης «που δύσκολα κατατάσσεται σε σχολές, ρεύματα και κινήματα και που θεωρήθηκε προφήτης της μοντέρνας τέχνης, αφού οι ποικίλες τομές και νεωτερισμοί του προκαλούν θαυμασμό για τα αντίρροπα δεδομένα της εποχής του, όσο και για τις επαληθεύσεις τους στις μετέπειτα κατακτήσεις άλλων εποχών»[i],  συγκινεί και επηρεάζει τους καλλιτέχνες της βασανισμένης εποχής μας και ιδιαίτερα τους νέους.

Η επίσκεψή μου μάλιστα, ώρα που οι αίθουσες ήταν γεμάτες από μικρούς μαθητές, που στα πλαίσια της εκπαιδευτικής τους επίσκεψης κατέκλυζαν τους χώρους της, μου επιβεβαίωσε ότι όχι μόνο οι καλλιτέχνες, αλλά και τα παιδιά μπορούν να προβληματιστούν από την αμφίδρομη σχέση της σύγχρονης τέχνης και του τρόπου που αυτή προσεγγίζει τα διδάγματα του μεγάλου Κρητικού Ζωγράφου.

Γιατί αυτό δεν είναι άλλωστε και το νόημα της σύγχρονης τέχνης, αλλά και της Τέχνης γενικότερα; Να αγγίξει το ιερό, να το μετασχηματίσει σε σύγχρονη αλήθεια και τελικά να το ανυψώσει μέσα από τα δικά μας ευτελή υλικά σε κάτι που εκφράζει το δικό μας πνεύμα, το δικό μας τραύμα, τη δική μας πρόταση.

Ο Διαμερισμός των ιματίων του Χριστού, 1580-1585

Παρίση Άννα, Χωρίς τίτλο, μικτή τεχνική, 100χ60χ10 εκ.

 

Και η συγκίνησή μου ήταν ακόμα μεγαλύτερη όταν ανάμεσα στους καλλιτέχνες εντόπισα τα ονόματα παλαιών αγαπημένων συναδέλφων και φίλων, από το Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Ιωαννίνων, που συνεχίζουν άοκνα να δημιουργούν και να καταθέτουν την προσωπική τους σφραγίδα στο σύγχρονο εικαστικό πρόσωπο, αυτού του τόσο όμορφου κομματιού της πατρίδας μας, της Ηπείρου.

Μαρία Μαγδαληνή η μετανοούσα, 1580

Βέργου Ελευθερία, Μαγδαληνή η μετανοούσα, 2014, ακρυλικό, 60χ60 (λεπτομέρεια)

Έτσι ακολουθώντας τα βήματα του Γκρέκο είναι σαν να ξαναβρήκα κι εγώ ένα κομμάτι της ζωής μου αγαπημένο, που η Τέχνη το εξαγνίζει και του δίνει αποδοχή, ομορφιά, συγχώρεση και ελπίδα για ένα πιο όμορφο μέλλον.

       

            Η κυρία με την ερμίνα, 1577-1579

  Τζιντζελή Φωτεινή, Χωρίς τίτλο, μικτή τεχνική, 30χ21 εκ.

Θα ήταν παράλειψη εάν δεν συμπεριελάμβανα τα ονόματα των εικαστικών που συμμετείχαν, γι’ αυτό το κάνω παραθετικά και αλφαβητικά, χωρίς την περιττή αξιολόγηση του «μ’ αρέσει – δε μ’ αρέσει».

Ιωάννης Γκούντζος, Διαχρονικότητα, 2014, λάδι σε καμβά, 80χ100εκ.
Εδώ ο Πικάσο συνομιλεί με τον Θεοτοκόπουλο ζωγραφίζοντας τις Δεσποινίδες της Αβινιόν μπροστά από την Πέμπρτη σφραγίδα της Αποκαλύψεως.

H Πέμπτη Σφραγίδα της Αποκαλύψεως, 1608-1614
    

Στην έκθεση λοιπόν, που λειτουργεί με ελεύθερη είσοδο για το κοινό  συμμετέχουν οι: Αναγνώστου Αλέξης, Ανδρούτσος Μιχάλης, Ασπρογενίδου Θεοδώρα, Βασιλείου Αχιλλέας, Βέργου Ελευθερία, Γκαλτέμης Χριστόδουλος, Γκούτζος Ιωάννης, Γούση Δήμητρα, Γραμματικόπουλος Δημήτρης, Δερέκα Αγγελική, Δημόπουλος Δημήτρης, Δουβανά Αναστασία (Τάτη), Ζωγάκης Γιάννης, Ζώη Καλλιόπη, Ηλίας Χρήστος, Καλογιάννη Γιάννα, Καρδάση Γεωργία, Κέλλης Αντώνης, Λισγάρας Σπύρος, Μάντζιος Νίκος, Μήτσης Γιώργος, Μήτση Ειρήνη, Μπερούκας Κώστας, Ναυρόζογλου Λένα, Νουτσοπούλου Πέννυ, Παπαγεωργίου Ευδοκία, Παπαγιάννης Θεόδωρος, Παρίση Άννα, Πλιακοπάνος Πάνος, Ράτσικας Δημήτρης, Σέλιος Οδυσσέας, Τάτση Έλσα, Τσεσμελή Αναστασία, Τσιντζέλη Φωτεινή, Τσόλη Αγγελική Χάιδω.

       

Ευδοκία Παπαγεωργίου, Μορφές - Σκεπτομορφές, 2014, ακρυλικά, 90χ60 εκ.

Ξεχωρίζω όμως κάποια έργα από τον κατάλογο της έκθεσης και τα παρουσιάζω εδώ, με το πρωτότυπο του Θεοτοκόπουλου από δίπλα για να δείξω ότι τα εικονογραφικά παράλληλα μπορούν τρυπήσουν το χρόνο και να τοξεύσουν ίσια μέσα στην καρδιά μας.

Ευχή μου να μπορούσαμε να δούμε την έκθεση αυτή και στη Ζακυνθούλα μας, που τόση μεγάλη ανάγκη φαίνεται ότι έχει από εκπαίδευση γύρω από τη σύγχρονη τέχνη, όπως απέδειξαν  οι αντιδράσεις για το μνημείο για το Βεζάλ και όσο γι’ αυτό no comment…

---

[i] Μιχάλης Οικονομίδης, Ο Δημιουργός και το Έργο του, στον κατάλογο της έκθεσης, έκδ. Περιφέρεια Ηπείρου – Σωματείο Πτυχιούχων Ανωτάτων Σχολών Εικαστικών Τεχνών Ηπείρου, Ιωάννινα 2014, σελ. 6.