Τρίτη 21 Απριλίου 2015

Για το θάνατο του Γκύντερ Γκρας.


Όταν ένας αγαπημένος συγγραφέας «φεύγει», πρώτη ασυναίσθητη κίνηση η αναζήτηση στη βιβλιοθήκη των βιβλίων που σε δέσανε μαζί του, δεύτερη να ξεφυλλίσεις και πάλι τις σημειώσεις που κρατούσες για κάθε τι που σε εντυπωσίασε, σκεπτόμενος πως κάποια στιγμή θα το χρειαστείς κάπου, και τρίτη να ανασύρεις τις εφημερίδες που κάπου έχεις τρυπώσει με τις ειδήσεις, γι’ αυτόν τον αγαπημένο πνευματικό συγγενή, αυτόν το μακρινό θείο, που μπορεί να μην σε ήξερε ο ίδιος προσωπικά, εσύ όμως παρακολουθούσες τις εκδόσεις του και χαιρόσουνα πάντα να μαθαίνεις τα νέα του και γι’ αυτό η είδηση του θανάτου του σε αφήνει τώρα μ’ ένα κενό…
Κάπως έτσι συνέβη και με μένα στην είδηση του θανάτου του Γερμανού συγγραφέα και ποιητή Γκύντερ Γκρας, του βραβευμένου με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1999, ο οποίος έφυγε σε ηλικία 87 ετών, στις 13 Απριλίου.
Γιατί μπορεί για τους περισσότερους να έγινε γνωστός μετά τη βράβευσή του με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, δικός μου γνωστός ωστόσο έγινε το 1986, μέσα από την δωρεά του «Τενεκεδένιου Ταμπούρλου» από ένθερμο φιλολογικό μου χορηγό, ο οποίος παραφράζοντας την αφιέρωση του εν λόγω βιβλίου του συγγραφέα του «Στην Άννα Γκρας», το είχε κάνει: « Τι λες καλέ; Στην Κατερίνα βρε»!
Ένα βιβλίο λοιπόν αφιερωμένο σε μένα (!!!), που με κέρδισε από τις πρώτες κιόλας σελίδες και που στάθηκε η αιτία να θελήσω να ξεκινήσω να μαθαίνω αυτήν την τόση δύσκολη και υπέροχη γλώσσα, τη γερμανική, για να το διαβάσω κάποια στιγμή από το πρωτότυπο.
Και δεν με τρόμαζε το μέγεθος των βιβλίων του.
Αντίθετα όσο πιο χοντρά, τόσο μεγαλύτερη χαρά ένιωθα για τις ώρες που θα πέρναγα μαζί τους. Έτσι ταξίδεψα με το «Γάτα και Ποντίκι», έργο του 1961, το «Σκυλίσια μέρα», έργο του 1963, που μαζί με το «Τενεκεδένιο ταμπούρλο», που εκδόθηκε το 1959, αποτελούν την Τριλογία του Ντάντσιχ. Άλλα γνωστά του έργα, που μεταφράστηκαν στα ελληνικά, είναι: «Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων» (1966), «Ο Μπουτ το ψάρι» (1977), «Δυσοίωνα κοάσματα» (1992), «Γράφοντας μετά το Άουσβιτς» (1993), «Ένα ευρύ πεδίο» (1995), «Ο αιώνας μου» (1999) και το «Σαν τον κάβουρα» (2002).
Το 2012 μάλιστα είχε γράψει το ποίημα με τίτλο «Η Ντροπή της Ευρώπης» με τη μορφή αρχαιοελληνικής ωδής, προκειμένου να προειδοποιήσει την Ευρώπη ότι κινδυνεύει με πνευματική πενία αν αποπέμψει από τις αγκάλες της τη χώρα μας.
Έγραφε χαρακτηριστικά σε αυτό:
«Στο χάος κοντά, γιατί δεν συμμορφώθηκε στις αγορές· κι Εσύ μακριά από τη Χώρα, που Σου χάρισε το λίκνο.

Όσα Εσύ με την ψυχή ζήτησες και νόμισες πως βρήκες, τώρα θα καταλυθούν, και θα εκτιμηθούν σαν σκουριασμένα παλιοσίδερα.

Σαν οφειλέτης διαπομπευμένος και γυμνός, υποφέρει μια Χώρα· κι Εσύ, αντί για το ευχαριστώ που της οφείλεις, προσφέρεις λόγια κενά. 

Καταδικασμένη σε φτώχεια η Χώρα αυτή, που ο πλούτος της κοσμεί Μουσεία: η λεία που Εσύ φυλάττεις.…
Στερημένη από πνεύμα, Εσύ θα φθαρείς χωρίς τη Χώρα, που το πνεύμα της, Εσένα, Ευρώπη, εδημιούργησε.»

Τώρα που το ταμπούρλο του έχει σιγήσει και στον απόηχο των τραγικών ειδήσεων για το χαμό 900 ψυχών στα νερά της Μεσογείου, και άλλων 300 και άλλων 400 και άλλων 20 και άλλων 7 και άλλων και πάει λέγοντας…, οφείλουμε ν’ αναγνωρίσουμε ότι οι δυνάμεις της τεχνοκρατικά εκσυγχρονισμένης γηραιάς Ευρώπης  έχουν χρεοκοπήσει.
Μοναδική μας παρηγοριά και πηγή έμπνευσης η δημοκρατική σκέψη μαχητικών διανοούμενων όπως ο Γκρας, ο οποίος υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα των Ρομά, υποστήριξε την ανάγκη χορήγησης σε αυτούς ευρωπαϊκού διαβατηρίου, που θα τους επιτρέπει τη διαμονή σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος. Δημιούργησε δε στη Ρουμανία ένα ίδρυμα για τους Ρομά, με την ονομασία «Εταιρία για τους απειλούμενους λαούς», το οποίο κάθε χρόνο έδινε βραβεία σε όσους προσπαθούσαν να βελτιώσουν τη ζωή τους. 
Τραγικά επίκαιρος σήμερα ο λόγος του, μετά τα τελευταία γεγονότα, μας κάνει να σκεφτούμε ότι ο θάνατός του δεν αποτελεί μόνο απώλεια για τη χώρα του, για την οποία ήταν για πάνω από μισό αιώνα, ένα είδος «ηθικής συνείδησης», αφού με τις δημόσιες παρεμβάσεις του προσπάθησε να εμποδίσει τον εφησυχασμό των συμπατριωτών του για τα ναζιστικά εγκλήματα που διέπραξαν στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά απώλεια πανευρωπαϊκή και παγκόσμια.
Και ευχή μας είναι ο λόγος του να αφυπνίσει επιτέλους τους δυνατούς της γης, γιατί αν πιστέψουμε τους αρχαίους, η νέμεσις, η τιμωρία δηλαδή που επιβάλλεται από μια ανώτερη δύναμη σε όποιον παραβαίνει τους ηθικούς νόμους, δεν αργεί.
Έτσι το ταμπούρλο γρήγορα θα ξαναχτυπήσει….



Δημοσιεύτηκε και στις  "ΕΠΙΛΟΓΕΣ" της τοπικής εφημερίδας της Ζακύνθου ΕΡΜΗΣ, την Παρασκευή 24/4/2015, αρ. φύλλου 4579.




2 σχόλια:

  1. Κατερίνα μου!!!!Έτσι έχουν τα πράγματα. Τα φωτισμένα μυαλά , τα εντερνίζονται μόνο οι απλοί άνθρωποι!!!Αυτοί που έχουν στα χέρια τους τις τύχες της ανθρωπότητας, έχουν άλλη φιλοσοφία!!!!
    … Στερημένη από πνεύμα, Εσύ θα φθαρείς χωρίς τη Χώρα, που το πνεύμα της, Εσένα, Ευρώπη, εδημιούργησε. Σιγά μην τους νοιάζει!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή