Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2014

«ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΤΑΝ ΤΕΛΕΙΟ!»

H έκδοση για τα Διαπολιτισμικά Προγράμματα Σχολείων σε Μουσεία και ο Οδηγός Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων.


Μια ευχάριστη έκπληξη μας περίμενε την προηγούμενη Παρασκευή (26-9-2014), όταν ανοίξαμε τον ενισχυμένο φάκελο με τον Οδηγό Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων- Διαπολιτισμικά Προγράμματα Σχολείων σε Μουσεία, το έντυπο δηλαδή προϊόν, της εκπαιδευτικής δράσης, που το Μουσείο Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων πραγματοποίησε σε συνεργασία με το Μουσικό Σχολείο Ζακύνθου, το Σχολικό Έτος 2012-2013, στο πλαίσιο της Πράξης: «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών», της Υποδράσης 9.5: «Εκπαιδευτικές Επισκέψεις Μαθητών».


      Και η έκπληξη συνοδεύτηκε από χαρά όταν το ξεφυλλίσαμε και ξαναθυμηθήκαμε την επιτυχημένη δράση που εκπονήθηκε στο χώρο του Μουσείου Σολωμού, με τη συνεργασία του Δ/ντη του Μουσικού Σχολείου Ζακύνθου κ. Σπύρου Φιορεντίνου, της Φιλολόγου κ. Φωτεινής Γκέλλη και της Υπεύθυνης του Έργου και  Σχολική Σύμβουλο Φιλολόγων – Μουσειολόγο, κ. Ελισσάβετ Μυρογιάννη.
            Το πρόγραμμα που εκπονήθηκε είχε τίτλο: «Διονύσιος Σολωμός: ένας οικουμενικός εθνικός ποιητής».
           Η πρώτη φάση πραγματοποιήθηκε από 26-28 Φλεβάρη 2013 και ολοκληρώθηκε στις 11 Απριλίου 2013, ενώ συνδέθηκε με το μάθημα των Νεοελληνικών Κειμένων της Γ΄ Γυμνασίου και συγκεκριμένα με τη διδασκαλία του αποσπάσματος των Ελεύθερων Πολιορκημένων του σχολικού εγχειριδίου.
       Μέσα από αυτό, οι μαθητές και οι μαθήτριες, γνώρισαν το Διονύσιο Σολωμό μέσα από την ποίησή του και μέσα από τα σχετικά αντικείμενα του Μουσείου. Επίσης ήρθαν σε επαφή  με  μελοποιημένη ποίηση του Διονυσίου Σολωμού και γνώρισαν σημαντικές μουσικές προσωπικότητες της εποχής μας, που συνδέονται με το σολωμικό έργο, όπως ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Μάριος Φραγκούλης, ο Δημήτρης Λάγιος, ο Μάνος Χατζιδάκης, ο Δημήτρης Λάγιος κ.ά.
        Οι μαθητές αισθάνθηκαν την οικουμενικότητα του ποιητή και εξέφρασαν τα δικά τους αντίστοιχα συναισθήματα, ενώ αναρωτήθηκαν για την επικαιρότητα του σολωμικού έργου.
        Στο τέλος αναπαρήγαγαν με το δικό τους τρόπο, όψεις του σολωμικού έργου, απαγγέλλοντας ή τραγουδώντας στίχους του ποιητή ή δημιουργώντας κάρτες εμπνευσμένες από το έργο του Σολωμού.


     Μια από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές της δράσης ήταν όταν η κ. Μυρογιάννη ρώτησε τους μαθητές: «πόσοι από αυτούς έχουν πάει σε κινηματογράφο» (από τους 11 οι 7), σε «θέατρο» (από τους 11 οι 6), σε «γήπεδο» (από τους 11 οι 7), σε «δημόσια βιβλιοθήκη» (από τους 11 οι 5) και σε «μουσείο» (από τους 11 οι 11). Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους μαθητές να αναφέρουν ένα τουλάχιστον μουσείο που επισκέφθηκαν. Αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων ένα μουσείο και ένας αρχαιολογικός χώρος της Αλβανίας, το αρχαιολογικό μουσείο της Ολυμπίας, ένα «πολύ μεγάλο μουσείο στο Λονδίνο», το μουσείο των Μπητλς στο Λίβερπουλ κ.α. Οι μαθητές δε θυμόντουσαν συγκεκριμένα εκθέματα.
      Μέσα από συζήτηση ορίστηκε το μουσείο ως χώρος που περιέχει αντικείμενα. Χαρακτηριστικά ένας μαθητής ανέφερε ότι το μουσείο είναι ένας χώρος που περιλαμβάνει σημαντικά αρχαιολογικά εκθέματα που μας διδάσκουν την ιστορία μας, άποψη στην οποία ο μαθητής που επισκέφθηκε το μουσείο των Μπητλς αντέτεινε ότι δεν είναι απαραίτητο τα αντικείμενα να είναι αρχαιολογικά.

        Διερευνήθηκε επίσης το πόσο σημαντικά είναι τα αντικείμενα στη ζωή μας και πόσο περιέχουν στοιχεία που επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους χωρίς τη μεσολάβηση του λόγου και της εικόνας, που είναι οι δύο μεγάλοι πυλώνες επικοινωνίας.
           Αναφέρθηκαν ακολούθως οι πέντε αισθήσεις (οι περισσότεροι μαθητές είχαν αρχικά δυσκολία με το να τις κατονομάσουν) και συνδέθηκαν με τα αντικείμενα. Κατόπιν έγινε αναφορά στη συναισθηματική αξία των αντικειμένων.
          Οι μαθητές κλήθηκαν να ονομάσουν από ένα έως τρία αντικείμενα που θα έπαιρναν μαζί τους σε μια ξαφνική καταστροφή. Αναφέρθηκαν «μπάλα, αθλητικές φόρμες, μπλου τζην, χρήματα, κουμπαράς, κιθάρα, ακορντεόν, σκυλάκι (ξεκαθαρίστηκε ότι δεν είναι αντικείμενο)» κλπ. Η συγκεκριμένη αναφορά κρίθηκε απαραίτητη καθώς όταν οι μαθητές επισκέφτηκαν το Μουσείο είδαν την προτομή του Νικολάου Βαρβιάνη, ο οποίος έσωσε δύο φορές τα σολωμικά χειρόγραφα, στην Κατοχή και στο μεγάλο σεισμό του 1953.
       Τέλος, έγινε καταιγισμός ιδεών  με τις λέξεις «καλοκαίρι, μαμά, σχολείο και Διονύσιος Σολωμός». Στο όνομα του ποιητή αναφέρθηκαν οι λέξεις στίχοι, ποιήματα, Εθνικός Ύμνος και, όταν ζητήθηκαν στίχοι,  «Σε γνωρίζω από την κόψη». Δεν έγινε αναφορά στους Ελεύθερους Πολιορκημένους μολονότι περιέχεται απόσπασμά τους στο σχολικό εγχειρίδιο Νεοελληνικών Κειμένων της Γ΄ Γυμνασίου και το έχουν διδαχθεί στο σχολείο.
            Τα παιδιά φάνηκε να έμειναν ικανοποιημένα από τη συζήτηση.

Από την πλευρά του Μουσείου πάλι, θεωρήθηκε σημαντικό  ότι την εποχή της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης και της παράλληλης έξαρσης των ζητημάτων ταυτότητας, τα ερωτήματα που τίθενται για τον ρόλο του Σύγχρονου Μουσείου, ως φορέα διαχείρισης της μνήμης και ως ένα άλλου τύπου «Ανοιχτό Σχολείο» ισορροπούν πάνω στον προβληματισμό που είχε καταθέσει ο Στέλιος Ράμφος στο άρθρο του, «Να ξετρυπώσουμε το μέλλον!», στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» (Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012): «…για να κατορθώσουμε την ευρωπαϊκή ταυτότητα πρέπει να ξεπερασθούν οι πολιτισμικές εντάσεις μεταξύ των κρατών- μελών, εντάσεις των οποίων η διαχείριση επιτάσσει εντελέστερη πνευματική εμβάθυνση και στέρεη πολιτική λύση.…Οι Έλληνες οφείλουμε να σταθούμε αξιόμαχα στο ύψος της υπερηφάνειας μας, δηλαδή με σεβασμό για τον εαυτό μας και γενναιοδωρία για τους άλλους. Η αποδοχή ενός μέλλοντος χρόνου που επελαύνει χωρίς να μας ρωτά, κάνει να αρπαζόμαστε από το παρελθόν εναγώνια και να αργοπεθαίνουμε στην παιδικότητά μας. Όμως το μέλλον δεν έρχεται μόνο και μόνο επειδή αύριο θα ξημερώσει άλλη μέρα. Το μέλλον υπάρχει και σήμερα στην ενεργό προσδοκία μας. Έτσι δεν έχει νόημα να το μαντεύουμε ή να το υφιστάμεθα. Νόημα έχει να το σχεδιάζουμε, οπότε το «προβλέπουμε» στις υπεύθυνες πράξεις και επιλογές μας. Να ξετρυπώνουμε, χρειάζεται, όχι να θάβουμε το μέλλον
         Με αυτές τις σκέψεις και με τη διάθεση να «ξετρυπώσουμε» τρόπους, προκειμένου τα μουσεία, να σκεφτούν νέες στρατηγικές για την παραγωγή νοήματος, και μουσειολογικές λύσεις που αρμόζουν στη διασφάλιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των σύγχρονων πολιτισμικών εντάσεων προσεγγίσαμε το πρόγραμμα: «Σχολικές επισκέψεις σε μουσεία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης».
        Η έκδοση που παραλάβαμε την Παρασκευή, προϊόν αυτής της προσπάθειας, μας θύμισε τη συγκίνηση από την επαφή με τα παιδιά στη διάρκεια της επιτυχημένης αυτής εκπαιδευτικής δράσης.
          Ελπίζουμε ότι κατά το τρέχον σχολικό έτος θα έχουμε την ευκαιρία να υλοποιήσουμε και άλλες, γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι η σημασία ενός μουσείου δεν έγκειται μόνο στις συλλογές του, αλλά και στις σκέψεις και τους στοχασμούς που μπορεί να προκαλέσει γύρω από τα αντικείμενα, τη γνώση που προσφέρει και τις πολλαπλές θεάσεις και ερμηνείες που προσφέρει γύρω από την κληρονομιά που φροντίζει.
   

           
Βιβλιογραφικές αναφορές:
1.Στέλιου Ράμφου, «Να ξετρυπώσουμε το μέλλον!», εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012:  http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=490829





2 σχόλια: