«Περί ονοματοθεσίας του νέου Θεάτρου & η “Ερωφίλη” του Κωνσταντή».

Με παρότρυνση φίλων μου ζητήθηκε να τοποθετηθώ δημόσια για το όνομα του πολύπαθου νέου Θεάτρου μας, το οποίο πριν προλάβει να σεσταριστεί όπως πρέπει εσωτερικά φροντίσαμε να το στολίσουμε επαρκώς με σκουπιδοσακούλες, που ταιριάζουν άλλωστε και με το περιβάλλον ντεκόρ του νησιού.

          Προβληματίστηκα λοιπόν αρκετά και συντάσσομαι κατ’ αρχήν με την άποψη της θεατρολόγου κ. Πηνελόπης Αβούρη, ότι το όνομα «Γρηγόριος Ξενόπουλος», και εύκολη και γρήγορη λύση είναι, και στερείται σκέψης και οράματος (ΕΡΜΗΣ,  26-7-2019, αρ. φύλ. 5563).

          Στο ίδιο άρθρο, η αναφορά πλήθους ονομάτων άξιων τέκνων της ζακυνθινής γης, που έγραψαν, διασκεύασαν, μετέφρασαν, δραματοποίησαν και ζωντάνεψαν θέατρο, με έβαλε σε ακόμη περισσότερες σκέψεις ως προς την επιλογή του πιο κατάλληλου ονόματος για το νέο στολίδι της παραλιακής οδού. Ενδεικτικά το άρθρο αναφέρει τους Άγγελο Αντωνέλλο, Δημήτριο Γουζέλη, Φραγκίσκο Δομενεγίνη, Σωκράτη Ζερβό, Παύλο Καρρέρ, Ελισάβετ Μουτσά Μαρτινέγκου, Αντώνιο Μάτεση, Διονύσιο Μονδίνο, Ουρανία Μυράκη, Λεωνίδα Παπαγεωργόπουλο, Γεώργιο Σφήκα, Διονύσιο Ταβουλάρη και Ιωάννη Τσακασιάνο.

          Σ’ αυτούς θα πρόσθετα τον Σαβόγια Ρούσμελη ή Σουρμελή με την «Κωμωδία των Ψευτογιατρών», τον Πίο Μαρτζώκη με το Ζακυνθινό Κωμειδύλλιο «Το τύμπανον και η σάλπιγξ» και φυσικά τον κόντε των ζακυνθινών γραμμάτων Διονύση Ρώμα με τα τέσσερα γνωστότατα έργα του «Ζακυνθινή Σερενάτα» (1938/1957), «Τρεις Κόσμοι» (1951), «Το Ζαμπελάκι» (1958) και «Ο Καζανόβας στην Κέρκυρα» (1978).

Επικεντρώνοντας στη θεατρική προσφορά του τελευταίου θα σημειώναμε πως πέρα από τα έργα που έγραψε και μετέφρασε, στήριξε τη θεατρική παραγωγή και από άλλα πόστα: έγινε γραμματέας στο «Άρμα Θέσπιδος», υπεύθυνος θεατρικών εκπομπών του Κρατικού Ραδιοσταθμού Αθηνών (1938-1940), βοηθός Διευθυντή Διοικητικού του Εθνικού Θεάτρου (1944), Αναπληρωτής Διευθυντής Προσωπικού και Εθιμοτυπίας του Εθνικού Θεάτρου (1946), Διευθυντής του θεατρικού τμήματος του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (1950), Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (1950-1957), της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων (1950-1953) και Διευθυντής Εκπομπών και Προγράμματος Ε.Ι.Ρ. (1954-1958), όπου πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στην εκ μέρους του μέριμνα για την ίδρυση του  Τρίτου Προγράμματος το 1954.[1]

Και όμως σήμερα το Αρχοντικό Ρώμα ρημάζει εγκαταλειμμένο από την αδιαφορία της Πολιτείας να ενισχύσει τους ιδιοκτήτες του να διατηρηθεί ανοιχτό για το κοινό…

Από τα παραπάνω ίσως προκύπτει το συμπέρασμα ότι κλείνω υπέρ του  ονόματος του Δ. Ρώμα για προμετωπίδα στο νέο μας Θέατρο.

Η παράσταση όμως «Ερωφίλης απόσταγμα», βασισμένη πάνω στην ομώνυμη τραγωδία του Γεωργίου Χορτάτση, που γράφτηκε περίπου το 1595 και εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία το 1637, την οποία σκηνοθέτησε ο Κωνσταντής Μουζάκης, και είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε από Δευτέρα έως Τετάρτη, 29-31 Ιουλίου 2019, όσοι ανεβήκαμε στο Ενετικό Φρούριο, που δεσπόζει πάνω από την πόλη μας, άλλαξε τελείως τη σκέψη μου.

Η άψογη διδασκαλία, οι εξαιρετικές ερμηνείες, η πρωτότυπη μουσική, η εμπνευσμένη κινησιολογία, τα ταιριαστά κοστούμια, το επιστημονικό και επιτέλους χωρίς διαφημίσεις πρόγραμμα, και γενικά η άριστη συνεργασία επί σκηνής όλων των συντελεστών της παράστασης, με γέμισε χαρά για το νέο αίμα, κι έδωσε και την ποθητή απάντηση στο ερώτημα που όλες αυτές τις μέρες με προβλημάτιζε.

Γιατί το Θέατρο στη Ζάκυνθο είναι ζωντανό.

Είναι ζωντανό μέσα από παραστάσεις όπως αυτή του Κωνσταντή Μουζάκη, είναι ζωντανό στις «ομιλίες», τις υπαίθριες λαϊκές απαγγελίες των ανθρώπων του λαού, είναι ζωντανό στους ιππικούς αγώνες της Γκιόστρας.

Γι’ αυτό πιστεύω ότι η καταλληλότερη ονομασία για το νέο Θέατρο, που δεν είναι το «Απόλλων», του οποίου  η ανέγερση έγινε το 1836 σε σχέδια Camilieri, ούτε το φημισμένο «Φώσκολος» το 1872 σε σχέδια Ερνέστου Τσίλλερ, είναι «Νέο Θέατρο της Ζακύνθου».

Και σ’ αυτό το «Νέο Θέατρο» πρέπει να βρουν στέγη η Ομάδα Τέχνης ΖύμΩση, το Θέατρο τση Ζάκυνθος, η Θεατρική Σκηνή Ζακύνθου, η Θεατρική Ομάδα Ανέμη, όλοι οι δραστήριοι σύλλογοι του νησιού, που ασχολούνται με το Λαϊκό Θέατρο και όχι μόνο, οι υπέροχες θεατρικές παραστάσεις των σχολείων στα πλαίσια του μαθήματος της θεατρικής αγωγής, η Φιέρα και τόσοι άλλοι που ξεχνάω…

Και μέσα σ’ αυτό να γίνονται τιμητικά αφιερώματα σε όλα τα σπουδαία ονόματα που λάμπρυναν το επτανησιακό θέατρο. Με κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα σχεδιασμένα από ανθρώπους που γνωρίζουν  την ιστορία μας και το θεατρικό μας αναλόγιο, με ανοιχτές για το κοινό διαλέξεις, με ανακοινώσεις εργασιών νέων ερευνητών, με βιβλιοπαρουσιάσεις σχετικών πονημάτων.

Το παρελθόν μας είναι πλουσιότατο, το παρόν μας σφύζει από δημιουργικότητα και ταλέντο, ας σταματήσουμε λοιπόν να ερίζουμε για το ένα όνομα.

Άλλωστε όπως είπε και ο Χορός στην Γ΄ Πράξη –Σκηνή Ε΄ στην «Ερωφίλη»:

Του πλούτου αχορταγιά, τση δόξας πείνα,

του χρυσαφιού ακριβιά καταραμένη,

πόσα για σας κορμιά νεκρ’ απομείνα,

πόσοι άδικοι πόλεμοι σηκωμένοι,

πόσες συχνές μαλιές συναφορμά σας

γρικούνται ολημερνίς στην οικουμένη!

Ας αφήσουμε λοιπόν τις «μαλιές» και ας υποδεχτούμε το «Νέο Θέατρο της Ζακύνθου».

Είναι για όλους!

---

[1] Δ. Ν. Μουσμούτης, Ο Ρώμας και το Θέατρο, «Πλατύφορος»: Εταιρεία μελέτης έρευνας προαγωγής πολιτισμού, Αθήνα, 2002, σελ. 23