Κυρίες & Κύριοι,
Αγαπητοί Φίλοι,
Ευρισκόμενη
απόψε στην προνομιακή θέση του τρίτου ομιλητή, αισθάνομαι αρκετά χαλαρωμένη
καθώς οι προηγούμενοι εκλεκτοί ομιλητές έχουν ήδη παρουσιάσει λεπτομερώς το
αξιόλογο βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, πράγμα που με κάνει περισσότερο
ελεύθερη να ξεδιπλώσω τη δική μου προσέγγιση, χωρίς να φοβάμαι ότι θα φύγετε
από την αποψινή παρουσίαση με λειψή την εικόνα του.
Έτσι,
αφού προ-δηλώσω τη χαρά μου που ξανασυναντιέμαι με ένα ακόμα βιβλίο του Γ.Ρ.
μετά την Εταιρεία (εκδόσεις Ταξιδευτής, 2013), σπεύδω να αναφέρω ότι Τα
νέα από την αποικία, μέσα στις 455 σελίδες τους και στα 13 κεφάλαια,
συμπυκνώνουν με λόγο εναργή, παλλόμενο κι ελκυστικό, τα σημαντικότερα γεγονότα
της νεότερης ελληνικής ιστορίας τους τελευταίους δύο αιώνες.
Μη
απεκδυόμενος την επαγγελματική του ταυτότητα ο παλαίμαχος δημοσιογράφος, μας
φέρνει τι άλλο; ΤΑ ΝΕΑ. Και μάλιστα με ένα λόγο χειμαρρώδη, υπεύθυνο, με θέση
και άποψη για τα ιστορικά γεγονότα και τα πολιτικά τεκταινόμενα.
Καλός γνώστης της
συμπυκνωμένης γραφής, αποφεύγει τις περιττολογίες και σαν να γράφει είδηση για
την εφημερίδα, αναλαμβάνει να μας ταξιδέψει στο χρόνο, με οδηγούς, από τη μια
πλευρά την βιβλιογραφική εντρύφηση σε έγκυρες, επιστημονικές εκδόσεις και πηγές
και από την άλλη, όταν πρόκειται για τα πιο πρόσφατα γεγονότα, την προσωπική
του εμπειρία και επαφή, με πρόσωπα και καταστάσεις.
Για τo πρώτo, φτάνει να ρίξουμε μια ματιά στις
παραπομπές, που βρίσκονται στο τέλος του βιβλίου για να καταλάβουμε την
ολιστική έρευνα που έχει κάνει, ενώ για το δεύτερο, είναι υπεύθυνος για το
σαράκι της ζήλειας που αισθανόμαστε, όταν πληροφορούμαστε για όλα αυτά τα
πρόσωπα που γνώρισε και τα γεγονότα που βίωσε από κοντά.
Κι αν δεν ήταν ο Γρηγόρης
που ξέρουμε και τον βλέπουμε το πρωί του Σαββάτου στη λαϊκή, θα λέγαμε το δίχως
άλλο, πως πρόκειται για έναν βαθύ ανατόμο της νεότερης πολιτικής ιστορίας του
τόπου, που πίνει τον καφέ του κάθε πρωί στον Εθνικό Κήπο, ατενίζοντας την
προτομή του εθνικού μας Ποιητή, συνομιλώντας μαζί του.
Γιατί το βιβλίο που
παρουσιάζουμε απόψε έχει αρετές.
Αρετή 1η: Είναι γραμμένο με γεγονοτολογική
ακολουθία από την εποχή του Καποδίστρια έως σήμερα, χωρίς ιστορικά κενά,
επιλέγοντας χειρουργικά το σημαντικό, διακρίνοντας το από το ασαφές, το
συγκαλυμμένο, με παρρησία και ελευθεροστομία. Ακόμη και τα γεγονότα που πλήγωσαν
ανεπανόρθωτα την ελληνική ψυχή, είναι εδώ, δοσμένα στον αναγνώστη, για να
θυμηθεί, να προβληματιστεί, να σκεφτεί.
Αρετή 2η: Είναι γραμμένο διαπιστωτικά, με
στόχο την καταγραφική παρουσίαση των γεγονότων χωρίς να ζητάει από τον
αναγνώστη να απεκδυθεί τα πολιτικά του πιστεύω. Ο βασικός καμβάς όμως
είναι το επίγραμμα του Δ. Σολωμού: «Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε.
Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε».
Αρετή 3η: Είναι γραμμένο σε γλώσσα απλή, χωρίς
βερμπαλισμούς και ρητορείες και σε ωραία ελληνικά. Αν μου επιτρέπετε, λάτρεψα
τη χρήση του ξεχασμένου υπερβατού σχήματος, το οποίο αποδεικνύει την
καλλιτεχνική του τάση να κεντάει τις λέξεις πάνω στον καμβά της φράσης, χωρίς
να ξεχειλώνουν οι προτάσεις του, αλλά με δύναμη, αυτοτέλεια και περιεκτικότητα.
Αρετή 4η: Είναι γραμμένο σε ύφος λιτό, πυκνό,
αλλά ζωντανό και οικείο. Το κείμενο κερδίζει πολύ με την παράθεση διαλόγων,
πρωτοπρόσωπης αφήγησης, αλλά και προσωπικών βιωμάτων, με γλυκόπικρο χιούμορ. Το
τελευταίο το διαπιστώνουμε κυρίως στους τίτλους των κεφαλαίων και των
υποκεφαλαίων, τα οποία, αν και επεξεργάζονται ένα τόσο μεγάλο ιστορικά χρονικό
διάστημα, είναι ευσύνοπτα και καθόλου κουραστικά. Έτσι, όταν τελειώνει το ένα,
θέλουμε να περάσουμε, να «ρουφήξουμε», θα έλεγα, αμέσως, στο επόμενο.
Αρετή 5η: Είναι γραμμένο για να διαβάζεται,
αλλά είναι γραμμένο και για να αναγιγνώσκεται. Δοκιμάστε να το διαβάσετε
δυνατά. Δοκιμάστε να το διαβάσετε σε κάποιον άλλον. (Τι ωραία που περάσαμε,
Τάκη!).Τι θα κερδίσετε; Πέραν της απόλαυσης της ακρόασης μιας γλώσσας μεστής
νοημάτων, θα κερδίσετε τον διάλογο που θα ξεκινήσετε με τον συνακροατή σας.
Αυτός θα σας δώσει την ευκαιρία να προβληματιστείτε, να αποφορτιστείτε από τα
όσα πληροφορείστε για τις διαχρονικές περιπέτειες της πατρίδας μας και πιθανά
να προβείτε σε δυνητικές αποφάσεις στις επόμενες εκλογές.
Αρετή 6η: Είναι γραμμένο με στόχο να
πληροφορήσει, να ενημερώσει, να νουθετήσει, χωρίς διδακτισμό και τιμωρητική
διάθεση. Γιατί είναι μεν διδακτική η επανάληψη των λαθών (πάλι εδώ ο Σολωμός,
θα πούμε ότι τα έγραψε όλα.
Στροφές 10 & 11, από
τον Ύμνο εις την ελευθερία:
Μοναχή το δρόμο επήρες
και ξανάρθες μοναχή.
Δεν είν΄εύκολες οι θύρες,
αν η χρεία τες κουρταλεί.
Άλλος σού έκλαψε εις τα
στήθια,
αλλ’ ανάσασιν καμιά·
άλλος σού έταξε βοήθεια
και σε γέλασε φρικτά.
Αλλά είναι διδακτική τόσο όσο να
ενεργοποιεί τη σκέψη του αναγνώστη όχι για να αποδώσει ευθύνες. Είναι δε τόσο
εύστοχη η επιμελής καταγραφή των ποσοστών των Κομμάτων στις διάφορες εκλογικές
αναμετρήσεις, που από μόνη της παρουσιάζει ανάγλυφα τις μετακινήσεις της
εκλογικής δύναμης, τους νεοπρόβλητους κομματικούς σχηματισμούς, τις αίωλες,
ευκαιριακές συνεργασίες, καθώς επίσης και τις σταθερές εκείνες που διαχρονικά
βρίσκονται στο πλευρό του λαού και της εργατικής τάξης.
Αρετή 7η: Είναι γραμμένο με κέφι, διάθεση και
αγάπη, ένα βιβλίο που άνθισε μέσα στον κύκλο των ανθρώπων, που με ζεστασιά τον
περιβάλλουν και πίστεψαν στο εγχείρημά του, τα ονόματα των οποίων θα διαβάσετε
στον επίλογο του βιβλίου. Ξεχωρίζω μόνο το όνομα της Λίλας, καθώς δεν θεωρώ
καθόλου κοινότυπο να αναφέρω, πως πίσω από όλες μας τις δραστηριότητες, ο
σύντροφός μας στηρίζει, ενεργοποιεί και εμπνέει.
Σκέφτομαι ότι εδώ
ταιριάζει πολύ, αυτό που είχα συμπεριλάβει στην παρουσίαση της Εταιρείας,
το Μάρτιο του 2013, με συμπαρουσιαστές τον τότε βουλευτή Ζακύνθου Σταύρο
Κοντονή και τον φιλόλογο και αγαπητό φίλο, Βασίλη Πρασσά. Διάβασα τότε από το κεφάλαιο 8 του βιβλίου, με τον τίτλο: «Ο Τζίτζικας»:
«Το θέμα
είναι ν’ αφήσεις το σπόρο σου εκεί που θ’ αγαπήσεις. Εκεί που στη θέση της
δικιάς σου φωνής θα γεννηθεί μια συναυλία ολόκληρη, μια συναυλία που θα δώσει
έμπνευση για νέα ζωή. Κι αυτή να γίνει τροφή για ακόμα πιο όμορφη ζωή και πάει
λέγοντας. Αυτός είναι ο προορισμός του ανθρώπου. Να κάνει ακόμα πιο όμορφη την
ψυχή και τη ζωή του».
Η 7η λοιπόν αρετή του βιβλίου έγκειται ακριβώς
στο σπόρο που αφήνει το βιβλίο που παρουσιάζεται απόψε. Ένα βιβλίο καρπός
γνώσης, εμπειρίας, μελέτης, πείσματος και θάρρους,
Αρετή 8η , και τελευταία: Είναι ένα βιβλίο επίκαιρο.
Διαβάζουμε στο υποκεφάλαιο με τίτλο: «Η ώρα 3
π.μ. 17/11.», του κεφαλαίου Θ':
«...Ήταν από τις στιγμές εκείνες που η
Ιστορία αφήνει τα κιτάπια της παράμερα, σηκώνεται από τη θέση της, λύνει τα
μαλλιά της, ανοίγει το πουκάμισο να γεμίσουν τα στήθη της από τον αέρα της
ελευθερίας, πιάνει απ’ το χέρι τους ανθρώπους που βρίσκονται στους δρόμους και
τραβάει μπροστά, στο μέτωπο της μέθης και της θυσίας....».
Σήμερα, 17 Νοέμβρη, επέτειος του Πολυτεχνείου,
μία επέτειος που ακόμα λοιδωρείται, καθώς έχουμε περάσει στη φάση του
αναθεωρισμού στα πάντα, μία στάση που απορρέει από την ωρίμανση του αστικού
κράτους, το οποίο δεν σέβεται τίποτα και δεν έχει να δώσει τίποτα στην εργατική
τάξη, η οποία μοχθεί στα ξενοδοχεία, στα εργοστάσια, στα σχολεία, στα
νοσοκομεία μας, σήμερα που τα παιδιά μας
πρέπει από την αρχή να τα διδαχτούν όλα, σήμερα που Πολίτες Κέιν, ξεπηδάνε σε
κάθε γωνιά του πλανήτη, άλλοτε με μέσα όπως το twitter ή τα tesla τους, το
βιβλίο του Γ.Ρ. είναι μία εξαιρετική περίπτωση συμπυκνωμένης ιστορικής ένεσης,
η οποία αφυπνίζει, ενεργοποιεί και ποιος ξέρει, ικανή να φέρει την ανατροπή.