Ένα παλιό μας δημοσίευμα για τη γενέθλιο ημέρα του εθνικού μας ποιητή.

Η 8^η Απριλίου, γενέθλιος μέρα του εθνικού μας ποιητή και οι τρόποι εορτασμού της από τους παλαιότερους,  αφορμή για παραδειγματισμό και εγρήγορση.[1]

   

"Ξύπνησα με το μαρμάρινο τούτο κεφάλι στα χέρια 

που μου εξαντλεί τους αγκώνες 

και δεν ξέρω πού να τ' ακουμπήσω.

Έπεφτε στο όνειρο καθώς έβγαινα από το όνειρο 

έτσι ενώθηκε η ζωή μας 

και θα είναι πιο δύσκολο να ξεχωρίσει", 

Γιώργος Σεφέρης, Μυθιστόρημα Γ΄.

Τη Δευτέρα 3 Απριλίου από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, πληροφορηθήκαμε ότι, με αφορμή τη συμπλήρωση 150 χρόνων από το θάνατο του Διονυσίου Σολωμού, αλλά και 180 χρόνων από το θάνατο του Ούγκο Φώσκολο, αποφασίστηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου να κηρυχθεί το έτος 2007, ως «Έτος Σολωμού και Φώσκολου».

Η είδηση ευχάριστη, αλλά  και ικανή για προβληματισμό.

Επειδή οι συναφείς αποφάσεις σπάνια ακολουθούνται από ανάλογη προσπάθεια για την πραγματοποίησή τους και με αφορμή ότι στις 8 Απριλίου συμπληρώνονται 208 χρόνια από τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού, σπεύδουμε να κάνουμε κάποιες επισημάνσεις, καθώς πιστεύουμε ότι 100 περίπου χρόνια μετά τις πρώτες γιορτές για τη γέννηση του εθνικού μας ποιητή, οφείλουμε να δραστηριοποιηθούμε ανάλογα ή τουλάχιστον με την ίδια ζέση που δραστηριοποιούμαστε για να ανάδειξη υποψηφίων για τις επερχόμενες εκλογές.

Οδηγός μας σ’ αυτή τη διαδρομή ένα πολύτιμο βιβλίο, το οποίο επανέκδωσε το 1999 το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων χάρη στην ευγενική χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Σ. Νιάρχος».

Πρόκειται για το «Πανηγυρικό Τεύχος», που εξέδωσε το 1902, η Επιτροπή για το γιορτασμό της εκατονταετηρίδας από τη γέννηση του εθνικού ποιητή: «1798-1898, Διονυσίου Σολωμού, Τα Άπαντα και η Ζάκυνθος, Αθήναι, Μάρτιος 1903» και το οποίο κυκλοφόρησε σε 2000 αντίτυπα, επεξεργασμένο από τον εκδοτικό οίκο «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ».

Το Πανηγυρικό Τεύχος  χωρίζεται σε δύο μέρη: Το πρώτο αναφέρεται στον εθνικό ποιητή Διονύσιο Σολωμό και στα Άπαντά του και το δεύτερο στη Ζάκυνθο παρουσιάζοντας στοιχεία για τη Γεωγραφία, την Ιστορία, την Τέχνη, τα Εκκλησιαστικά, την Ιατρική, τη Βιομηχανία, την Πολιτική, τους επιφανείς Ζακυνθινούς της εποχής κ.ά.

Το πολύτιμο αυτό βιβλίο πέρα από την αξία του, γιατί περιέχει τα Άπαντα, τα έως τότε μελετημένα του εθνικού ποιητή, αποτελεί σημαντική μαρτυρία για το ίδιο το νησί της Ζακύνθου, αλλά και για τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων της εποχής.

Κυρίως όμως αποτελεί σημαντική μαρτυρία για τον τρόπο που οι Ζακυνθινοί της εποχής οργάνωσαν τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του Σολωμού.

Στο ιστορικό των εορτών λοιπόν διαβάζουμε ότι: «πολύ πριν ανατείλει η ογδόη Απριλίου του 1896 αρκετοί υπήρξαν οι σκεφθέντες σοβαρώς αν η Ζάκυνθος δεν όφειλε να εορτάσει πανδήμως, συμμετέχοντος και του Πανελληνίου, την εκατονταετηρίδα από της γεννήσεως του μεγάλου τέκνου της, του αθανάτου Εθνικού Ποιητού Διονυσίου Σολωμού.»

Την 5^η Ιανουαρίου 1896 στο με αριθμό 327 φύλλο της «Εστίας», ο Σπυρίδων Δεβιάζης απηύθυνε προς τον Λεωνίδα Ζώη επιστολή στην οποία γράφει: «…Περαίνοντες εκφράζομεν μίαν ευχήν. Εντός δύο περίπου ετών συμπληρούνται εκατόν έτη από της γεννήσεως του μεγάλου ποιητού. Νομίζομεν ότι καθήκον έχει η Ζάκυνθος να εορτάσει το ένδοξον γεγονός, αλλά η εορτή δέον να είναι πανελλήνιος. Πεπεισμένοι εις την άκραν φιλοπατρίαν του τε Δημάρχου κ. Λουκά Καρρέρ και των κυρίων συμβούλων, ελπίζομεν να διορισθεί από τούδε κατάλληλος επιτροπή, όπως ετοιμάσει τα της εορτής. Μάλιστα ευχής έργον θα ήτο, αν η Ελλάς, κοινώ εράνω ή τη συνδρομή των ομογενών, εγείρη εν τη πατρίδι του ποιητού μνημείον αντάξιον της μεγαλοφυίας. Του δε ανδριάντος τα αποκαλυπτήρια να γίνουν κατά την ημέραν της εκατοστής  επετείου της γεννήσεως του ποιητού».

Και ο Γεώργιος Μάνεσης από τα Κύθηρα απευθυνόμενος πάλι προς τον Λεωνίδα Ζώη στην από 5 Ιανουαρίου 1896 επιστολή του γράφει: «…Ο Σολωμός είναι πανελλήνιος ανήρ, διότι όλη η Ελλάς και όλοι οι Έλληνες καθ’ εκάστην σχεδόν ακούουσι μελπόμενον τον Εθνικόν Ύμνον. Γνωστόν σας είναι, ότι εις τοιούτον άνδρα η γενέτειρα πατρίς του, η πατρίς μας, από του θανάτου του και εντεύθεν ουδέν της μνήμης αυτού αντάξιον έπραξεν. Η μικρά προτομή η ισταμένη εν τη πλατεία τη δια του ονόματος αυτού τιμηθείση[2] δεν είναι ικανή εκτίμησις της αξίας του μεγάλου ανδρός. Ο Σολωμός ζει δια του Σολωμού. Πρέπει και η γενέτειρα αυτού νήσος, η νέα γενεά να τιμήσει τον Σολωμόν. Είναι πλέον καιρός. Γνωστόν σας είναι ότι του Σολωμού γεννηθέντος εν έτει 1798, κατά το έτος 1898, μετά δύο δηλαδή έτη συμπληρούται εκατονταετηρίς από της γεννήσεως του εθνικού ποιητού. Ποία καταλληλοτέρα περίστασις είναι δια την Ζάκυνθον, όπως τιμήσει τον εθνικόν αοιδόν, ειμή η εκατονταετηρίς της γεννήσεώς του; Πρέπει από τούδε, φίλε κ. Ζώη, να γίνει σκέψις δι’ αυτό το ζήτημα, πρέπει να δοθεί εις την εορτήν ταύτην  χροιά πανελλήνιος, τη πρωτοβουλία της Ζακύνθου. Το περιοδικόν σας, ως αντιπροσωπεύον την εν Ζακύνθω φιλολογικήν κίνησιν και τα γράμματα, ας ανακινήσει το ζήτημα τούτο από τούδε, όπως τουλάχιστον προ δύο ετών προετοιμασθεί προσηκόντως η Ζάκυνθος να τιμήσει τον αοιδόν της ελευθερίας τον συμπληρούντα κατά το έτος 1898 εκατόν έτη. Ας σχηματισθεί προς τούτο επιτροπή εξ επιστημόνων, λογίων και άλλων, ήτις να εργασθεί μετά  ζήλου και αφοσιώσεως, όπως κατά το έτος 1898 η νήσος του Σολωμού εορτάζουσα την εκατονταετηρίδα του τέκνου της λάβει μορφήν ενθουσιώδους πανηγύρεως. Είθε η φωνή μου να εισακουσθεί.»

Στα παραπάνω βλέπουμε ότι δύο χρόνια πριν από τα εκατόχρονα, οι οποίες λόγω των ιστορικών συγκυριών πραγματοποιήθηκαν την άνοιξη του 1902, καλλιεργήθηκε η ιδέα για την οργάνωση και υλοποίησή τους.

Τι μας άφησε η εκατονταετηρίδα;

Για να μην αναφερθούμε στο ίδιο το βιβλίο πάλι, που τόσο με τα κείμενα που δημοσιεύει όσο και με το σπανιότατο φωτογραφικό του αρχείο, δημιουργεί μια πραγματική πινακοθήκη ανθρώπων, που διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο μέσα στην τοπική μας ιστορία, θα περιοριστούμε να σημειώσουμε ότι:

Α. τότε στήθηκε ο περίφημος ανδριάντας του εθνικού ποιητή στην Πλατεία Σολωμού, έργο Γεωργίου Βρούτου, που σήμερα βρίσκεται στο ισόγειο του Μουσείου Σολωμού,  το σήμα κατατεθέν της μετασεισμικής Ζακύνθου και

Β. τότε δωρίθηκαν στην επιτροπή εορτασμού (και στη Ζάκυνθο) τα χειρόγραφα του εθνικού ποιητή από την Αspasia Sordina Rigler, αδελφή της γυναίκας του Πολυλά, για να φτιαχτεί Μουσείο Σολωμού.

Τελειώνουμε το σημείωμα αυτό με τη σκέψη ότι η σύγχρονη Ζάκυνθος της ευμάρειας και της τουριστικής ανάπτυξης πρέπει να αποδείξει ότι και θέλει και μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα στη μνήμη του Διονύσιου Σολωμού εν όψει του προγραμματιζόμενου «Έτους».

Αν θέλετε τα αποτελέσματα αυτών των εκδηλώσεων θα προσμετρηθούν και στους δείκτες της τουριστικής ανόδου της επόμενης χρονιάς.

Μπορούμε ν’ αρχίσουμε άλλωστε με το να διαφημίσουμε το νησί μας διαθέτοντας το παραπάνω Πανηγυρικό Τεύχος των εκατόχρονων της γέννησης του Σολωμού στις μεγάλες τουριστικές εκθέσεις που συμμετέχει το νησί μας.

Τι λέτε; Δεν είναι καλή ιδέα;

*Το παρόν δημοσιεύεται και στο βιβλίο μου  :"Από το Inlook στο  Outlook" , σελ. 99-101.

---

[1] «ΗΜΕΡΑ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ», 7/4/2006

[2] Αναφέρεται στην σημερινή Πλατεία Αγίου Μάρκου, την ονομαζόμενη την εποχή εκείνη Πλατεία του Ποιητή, στην οποία βρισκόταν η προτομή του Σολωμού, έργο αδελφών Φυτάλη και η οποία σήμερα βρίσκεται μέσα στο Μαυσωλείο.