Παρουσίαση για το βιβλίο «ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΗ».

"ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΗ"

πίνακες: Διονύσης Κωνσταντόπουλος – σενάριο: Δημήτρης Βανέλλης,

εκδόσεις «Φανταστικός Κόσμος», 2014

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΖΑΚΥΝΘΙΩΝ

Τρίτη 24-3-2015

Κυρίες και Κύριοι,

Αγαπητοί Φίλοι,

Έχοντας ασχοληθεί αρκετά με το υλικό που συνθέτει το εκδοτικό πόνημα που κληθήκαμε, ο Υφυπουργός και εγώ, να σας παρουσιάσουμε απόψε, για δεύτερη φορά συνοδοιπόροι στην ίδια θέση, την πρώτη στα εγκαίνια της ομότιτλης έκθεσης στο Studio Art Ίριδα, τον Αύγουστο του 2013, κι έχοντας επιπρόσθετα συγγράψει και τον πρόλογό του, δεν σας κρύβω ότι με κατέβαλε, αρχικά, η αγωνία για την έλλειψη πρωτοτυπίας αυτού που θα σας αναγνώσω απόψε.

Αυτό όμως κράτησε πολύ λίγο, και ο λόγος δεν είναι μόνο ότι είμαι γνωστή πολυλογού.

Έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι, ενστερνίζομαι απόλυτα την άποψη του υπεύθυνου για τα κείμενα της παρούσας έκδοσης, Δημήτρη Βανέλλη, ότι στο βιβλίο υπάρχει ένας βασικός αφηγηματικός καμβάς, πάνω στον οποίο ξεδιπλώνεται περισσότερο μια κατάσταση παρά μια ιστορία, η οποία ανασύρεται μέσα από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα που χρησιμοποιεί στα έργα του ο Διονύσης Κωνσταντόπουλος.

Και το ενδιαφέρον βρίσκεται ακριβώς στο ότι η συγγραφική προσέγγιση που γίνεται σε αυτά από το Βανέλλη, είναι «ανοιχτή».

Μπορεί δηλαδή ο καθένας μας να κάνει τη δική του ανάγνωση και να φτιάξει τη δική του ιστορία, ακολουθώντας την καλλιτεχνική γραμμή του δημιουργού του. Όπως δηλαδή μπορεί ο καθένας από εμάς να κάνει όταν βρίσκεται μπροστά σε ένα έργο τέχνης.

Τώρα λοιπόν που ξεκαθάρισα ότι, το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, θα αποτελέσει το έναυσμα για τις δικές σας αναγνώσεις, τόσες, όσοι ακριβώς βρισκόμαστε, απόψε, σ’ αυτήν εδώ την αίθουσα, χαλαρώνω και θα σας μιλήσω για τη δική μου «ανάγνωση».

Μια «ανάγνωση» που εμπεριέχει στοιχεία από το Χθες, από το Σήμερα και το Αύριο.

Έχω το προνόμιο να γνωρίζω το Διονύση Κωνσταντόπουλο, από την παιδική του κιόλας ηλικία – ηλικία σταθμό, που καθορίζει την απαρχή της καλλιτεχνικά διαμορφωμένης ψυχοσύνθεσης και σπερματικά σχεδόν γονιμοποιεί τη φαντασία και τον οπλίζει με τα κατάλληλα εκφραστικά μέσα.

 Γι’ αυτό και η δική μου ανάγνωση στάθηκε στη διερεύνηση της συνέχειας ή μη, αυτών των χαρακτηριστικών που από παιδάκι ήξερα ότι ο Διονύσης καλά κατείχε. Είναι αυτά τα στοιχεία που η «καλλιτεχνική φύση» έχει το ταλέντο να τα αναγιγνώσκει και να τα αποκωδικοποιεί και στη συνέχεια να μας τα προσφέρει μέσα από τα έργα της.

Γιατί ο Διονύσης Κωνσταντόπουλος, από μικρός ακόμα, είχε ξεχωρίσει γι’ αυτό το χάρισμα, που οδηγούσε το χέρι του και τον έκανε να εκφράζει το συναίσθημά του μέσα από τον κόσμο των εικόνων.

Και επειδή θέλω να μιλάω με παραδείγματα, σκέφτηκα να του κάνω και να σας κάνω μία έκπληξη, που θα επιβεβαιώσει την αλήθεια των όσων σας λέγω.

Στη διάρκεια των φοιτητικών μας χρόνων στην Θεσσαλονίκη, τη δεκαετία του ΄80, φοιτητής εκείνος στην Αρχιτεκτονική κι εγώ στην Αρχαιολογία, στο πρώτο δικό μου έτος, και το τρίτο δικό του, αν δεν κάνω λάθος, (πέρασαν κιόλας 30 χρόνια !!! ναι!, δεν ντρεπόμαστε να λέμε τα χρόνια μας), μου έκανε δώρο ένα έργο του, ένα έργο που πρώτη φορά το βλέπουν τα φώτα της δημοσιότητας και του οποίου, ο ίδιος, δεν νομίζω να θυμάται την ύπαρξη.

Πρόκειται για έναν χάρτινο έφιππο στρατηλάτη άγιο, που μεταμορφώνεται σε ιππότη της ηρωικής εποχής, επικολλημένο πάνω σε ζωγραφισμένο κόντρα πλακέ, με ένθετες λεπτομέρειες από χαρτί, που βοηθούν στη μεταμόρφωσή του και το μετατρέπουν ανάλογα με το ρόλο που θέλω να του δώσω.

Αυτό το έργο με συνόδεψε σε όλες τις διαδρομές της ζωής μου, ανάμεσα στα άχρηστα-χρήσιμα αντικείμενα που φυλάμε σ’ ένα κουτί, σε όλες τις μετακομίσεις, από πόλη σε πόλη και από σπίτι σε σπίτι. Ήταν από εκείνα τα αγαπημένα αντικείμενα, που δεν ξέρεις ακριβώς πώς να τα χαρακτηρίσεις: να τα πεις ζωγραφική, να τα πεις κολάζ, τα λες τελικά «αυτό το ωραίο που μου αρέσει να το κουβαλάω πάντα μαζί μου» και που όταν μικρά παιδικά χεράκια, σε μια τελευταία μετακόμιση το ανακάλυψαν και άρχισαν να παίζουν μαζί του, κολλώντας και ξεκολλώντας τα ένθετα στοιχεία του, βρίσκεις τελικά ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη δική σου παιδική ηλικία, που δεν έχει πάψει να σ’ ακολουθεί, όσα χρόνια και αν περάσουν και που μπορεί να διανύεις την τέταρτη δεκαετία της ζωής σου, αλλά έναν ιππότη-άγιο ακόμα τον χρειάζεσαι να σε φυλάει και να σε συντροφεύει.

Γιατί, αγαπητοί Φίλοι,

Τι άλλο είναι η αληθινή τέχνη; Τι άλλο από αυτό που μπορεί να μας συντροφεύει, να μας παρηγορεί, να μας ταξιδεύει και μέσα από το πινέλο-ραπιδογράφο εμπνευσμένων δημιουργών, να μας αποκαλύπτει αυτή την «άλλη» πραγματικότητα, στην οποία κατοικούν μυθικά πρόσωπα, αρχαίοι θεοί, άγγελοι και ιππότες;

Η δική μου ανάγνωση λοιπόν, στο βιβλίο που παρουσιάζεται απόψε, έχει στοιχεία από αυτό το Χθες, καθώς ανακάλυψα, στις μορφές των τελευταίων έργων του, μοτίβα κοινά μ’ αυτό το πρώτο του έργο, της πρώιμης περιόδου, όπως λένε οι ειδικοί, και τα οποία, μετά από τόσα χρόνια, εξακολουθεί ακόμα ο Διονύσης να παιδεύει.

Μια απλή σύγκριση δε με τη μορφή στο εξώφυλλο του βιβλίου, μπορεί να πείσει για τα εικονογραφικά παράλληλα ανάμεσα σ’ αυτήν και το δικό μου ιππότη.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η μορφή αυτή απέκτησε με τα χρόνια το δικό της φυσικό χώρο, τον οποίο ο Διονύσης, με άριστη γνώση της τεχνικής στη σχεδιαστική αποτύπωση και με έντονη πάντα κοινωνική συνείδηση, συνθέτει, παρατηρώντας και καταγράφοντας με το μολύβι-ραπιδογράφο του, τις σεισμικές δονήσεις που του προκαλούν οι τεκτονικές αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας.

 Έτσι, ο δικός μου ιππότης- άγιος, τοποθετείται, σ’ ένα σύγχρονο περιβάλλον καταστροφής και αποξένωσης, κι εγώ, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο, οδηγώ την ανάγνωσή μου από το αθώο Χθες στο ζοφερό Σήμερα.

Γιατί ο Διονύσης δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο: τον νέο άστεγο, τον αυτόχειρα, το κλείσιμο της ΕΡΤ, την οικολογική καταστροφή, την αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας μας.

Όλα τα παρατηρεί και όλα τα φιλτράρει μέσα στα έργα του.

Σε αυτά, ο δικός μου στρατιωτικός άγιος μεταμορφώνεται στις εμβληματικές φτερωτές γυναικείες μορφές, που ξεχειλίζουν από ερωτισμό, μετατρέπεται στις ανδρικές ή ερμαφρόδιτες και άφυλες μορφές, που μάχονται να επιβιώσουν σ’ έναν κόσμο που καταρρέει, γίνεται ανάγλυφο στη ζωφόρο ενός αρχαίου ναού, αναγνωρίζοντας ότι «τα μουσεία είναι τα μόνα μέρη που μπορεί κανείς να θυμάται ότι οι άνθρωποι είναι ικανοί και για την ομορφιά».

 Ανάμεσα στις σελίδες του όμως διακρίνω και μορφές σύμβολα: διακρίνω μαχητικούς πολιτικούς, βραβευμένους συγγραφείς, επιτυχημένους ανθρώπους της τουριστικής βιομηχανίας του τόπου μας, εκείνες δηλαδή τις μορφές που δίνουν τη σκυτάλη για να περάσει η ανάγνωσή μου από το Σήμερα στο Αύριο.

Γιατί γι’ αυτό το Αύριο το βιβλίο, με τα δικά του εκφραστικά μέσα θέλει, κατά τη δική μου ανάγνωση, να μας προβληματίσει.

Οι εικόνες του, μάς ταξιδεύουν μοναδικά στον δικό του φαντασιακό κόσμο, εμποτισμένο όμως από τις λαϊκές δοξασίες, τους θρύλους και τη φιλοσοφία αρχαίων πολιτισμών. Ο ελληνικός και ανατολικός πολιτισμός, στους οποίους ο Διονύσης, εντοπίζει κοινά στοιχεία, μέσα από τη φιλοσοφία του Ηράκλειτου, του Πλάτωνα και του Λάο Τσε, αναδεικνύονται κυρίαρχοι, με μοναδικό βάθος και πληρότητα και ξεπερνούν το ρηχό, δυτικό, τεχνοκρατικό πνεύμα, που κυριαρχεί και μας καταδυναστεύει σήμερα.

Και μας ανακουφίζουν, αφού αισθανόμαστε ότι έχουμε ιστορία και παρελθόν, και μπορεί τώρα να ζούμε σ’ ένα ζοφερό παρόν, αλλά έχουμε τη δυνατότητα  να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον.

Μας ανακουφίζουν επίσης γιατί οι διαχρονικοί συμβολισμοί και οι φιλοσοφικές ενορχηστρώσεις, που εμπεριέχουν οι εικόνες του, μάς διδάσκουν ότι η πολυπλοκότητα της ιστορικής μας διαδρομής σαν λαού, δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται να κλείσει τόσο άδοξα.

Και αυτό θα γίνει με πολλούς τρόπους: εάν ενσκήψουμε στον κρυπτικό λόγο του Ηράκλειτου, που μας μιλάει για τη Φύση, που σήμερα την κακοποιούμε, θα γίνει εάν αφουγκραστούμε το θρόισμα από τις φτερούγες των φτερωτών που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, θα γίνει εάν αποδεχτούμε ότι είμαστε κομμάτι ενός όλου, που ξεκινάει από την προϊστορική εποχή με τους μαχαιρόδοντες και μέσα από τη μαγική περιπέτεια της Τέχνης, μέσα από τα έργα φωτισμένων «καλλιτεχνικών φύσεων», φτάνει στο Σήμερα, εδώ, απόψε, στο Πνευματικό Κέντρο, πάνω από τη διαλυμένη Πλατεία μας.

Γιατί, αγαπητοί Φίλοι, η δική μου ανάγνωση στο εικονοποιημένο σενάριο του Δημήτρη Βανέλλη ή διαφορετικά στο θεατροποιημένο κόμικ «ΑΝΘΡΩΠΟΠΟΙΗΣΗ» του Διονύση Κωνσταντόπουλου, (είδατε, έδωσα στον καθένα από ένα ρόλο), είναι τελικά αισιόδοξη, αφού ξεφυλλίζοντας την έκδοση, εντόπισα  μνήμες από καλές στιγμές, τη μαγιά δηλαδή γι’ αυτό που θα αποφασίσουμε να χτίσουμε από εδώ και πέρα.

Το ίδιο πιστεύω ότι είδε και ο εκδότης κ. Αντώνης Νικολουδάκης, που αποφάσισε να προχωρήσει στο τολμηρό εγχείρημα της έκδοσης του παρόντος.

Γιατί μπορεί για μένα η πολυσημία των έργων του Διονύση να λέει πολλά, αλλά γνωρίζω καλά ότι δεν είναι και πολύ εύκολο.

Ευγνωμονώ λοιπόν τον εκδότη από τη θέση αυτή για την γενναιότητά του και σας καληνυχτίζω, ευχαριστώντας σας για την προσοχή, ευχόμενη καλές αναγνώσεις!