Συνέντευξη σε κ. Ναταλία Νικολάου, Διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου της Μόσχας.

Μια συνέντευξη χείμαρρος, μια συνέντευξη ποταμός. Η κ. Ναταλία Νικολάου, Διευθύντρια του Ελληνικού Σχολείου της Μόσχας, πάντα με εκπλήσσει με τα ελληνικά της κατ’ αρχήν, και κατόπιν με την αγάπη της για την Ελλάδα και για τον τόπο που ζει κι εργάζεται, τη μακρινή Μόσχα. Είναι από τις περιπτώσεις που με κάνουν να χαίρομαι τον ερχομό του καλοκαιριού, γιατί απέχει πολύ από την ποιότητα των τουριστών που βλέπω καθημερινά γύρω μου και κυρίως γιατί μέσα από τα δικά της μάτια, βλέπω κι εγώ πιο ρομαντικά, καθαγιασμένα θα έλεγα, τα σημαντικά του τόπου μας. Γι’ αυτό και την ευχαριστώ θερμά για την συνέντευξη που δέχτηκε να μου παραχωρήσει.

Ερώτηση 1: Αγαπητή κ. Νικολάου, κατ΄ αρχήν θα ήθελα να σας ρωτήσω πόσες φορές έχετε έρθει στο νησί μας;

Απάντηση: Στη Ζάκυνθο έρχομαι τα τελευταία πέντε χρόνια ανελλιπώς. Έχουμε οργανώσει και ταξίδι των μαθητών του σχολείου της Ελληνικής Κοινότητας, ειδικά με σκοπό να παρουσιάσουν ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα αφιερωμένο στον Διονύσιο Σολωμό και στους Ρώσους ποιητές, που με τα ποιήματά τους εξέφραζαν την αλληλεγγύη και την συμπαράστασή τους, στο υπόδουλο ελληνικό έθνος, επί Τουρκοκρατίας.

Ερώτηση 2: Κάθε χρόνο, που έρχεστε, την επίσκεψή σας συνοδεύει και μια συγκινητική επιστολή από τα παιδιά του σχολείου προς το Μουσείο. Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι δονεί τις καρδιές τους και τα εμπνέει να εκφράζονται με αυτόν τον τρόπο για τον εθνικό Ποιητή της Ελλάδας;

 

Η φετινή επιστολή των παιδιών του Ελληνικού  Σχολείου της Μόσχας.

Απάντηση: Στο πρόγραμμα της εκμάθησης γλώσσας στο σχολείο μας και σε όλα τα δημόσια σχολεία της Μόσχας, όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα (σύνολο επτά), απαραιτήτως μπαίνει και η προσέγγιση στην νεοελληνική ποίηση και πρώτα από όλα γνωριμία με τα βασικά έργα του Διονυσίου Σολωμού. Έτσι στο μάθημα διαβάζουμε, μεταφράζουμε και μαθαίνουμε απ’ έξω τα ποιήματα του Σολωμού & του Κάλβου. Γι’ αυτό ήταν μεγάλη συγκίνηση το 2013, για τα παιδιά, όταν μπόρεσαν να προσκυνήσουν τον τάφο τους και να τραγουδήσουν στο Λόφο του Στράνη κομμάτια από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν».

Ερώτηση 3: Αυτό σας το ταξίδι ωστόσο, συνοδεύεται και από ένα ακόμα σημαντικό έργο που θα παρουσιαστεί σε λίγες μέρες στην Κεφαλονιά και το οποίο αποκτά πανεπτανησιακό χαρακτήρα. Μήπως θα μπορούσατε να μας μιλήσετε γι’ αυτό;

Το εξώφυλλο της ρωσικής έκδοσης.

Απάντηση: Σε μια ιδιωτική βιβλιοθήκη της Ρωσίας ανακαλύψαμε ένα τυπωμένο παλιό βιβλίο με τίτλο: «Σημειώσεις του υποπλοίαρχου Εγκόρ Μεταξά», με περιγραφή της εκστρατείας της ρωσικής μοίρας στα Ιόνια Νησιά το έτος 1798-1799, υπό την καθοδήγηση του Ναυάρχου Ουσακώφ, σε συνεργασία με την Υψηλή Πύλη. Το βιβλίο που είχε τυπωθεί το 1915 στην Πετρούπολη είχε εξαντληθεί. Από τότε δεν είχε ξαναεκδοθεί. Όταν το διαβάσαμε στην Ελληνική Κοινότητα, καταλάβαμε την αξία του κειμένου αυτού. Κατ’ πρώτον, γιατί είναι γραμμένο από έναν αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων. Και κατά δεύτερον, επειδή ως Κεφαλλονίτης στην καταγωγή, ο Εγκόρ Μεταξάς, γράφει με μεγάλη αγάπη και γνώση για τον τόπο. Για παράδειγμα, αναφέρει στοιχεία από την εποχή του Ομήρου, από τα ρωμαϊκά χρόνια και από το Βυζάντιο. Επίσης περιγράφει τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων των νησιών, τις ενδυμασίες τους, τα φαγητά τους, τις εμπορικές και οικονομικές τους δραστηριότητες.

Ερώτηση 4: Συγκεκριμένα για τη Ζάκυνθο, κ. Νικολάου, θα μπορούσατε να μας πείτε τι γράφει;

Σελ. 88-89: Στις σελίδες αυτές ο Μεταξάς περιγράφει το νησί.
Εδώ η παλαιά Πλατεία Αγίου Μάρκου. 

Απάντηση: Κατ’ αρχήν γράφει ότι είχε 40.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 15.000, ζούσαν στην πόλη. Του έκανε εντύπωση ότι οι κάτοικοι επιτρεπόταν να οπλοφορούν για να προστατεύουν τον εαυτό τους. Από τους κατοίκους ήταν οπλισμένοι 8-12.000!

Εκπλήσσει επίσης η περιγραφή του φυσικού κάλους του νησιού. Για παράδειγμα περιγράφει το θέαμα που αντίκριζε από την Μπόχαλη. Περιγράφει τους κήπους, τους ελαιώνες, τα ποτάμια που κατέβαιναν από τα βουνά, τα λιβάδια με τα κοπάδια των ζώων και το άρωμα από τα λεμονοδάση. Έτσι δικαιολογημένα αναγνώριζε ότι οι ταξιδιώτες που επισκέπτονταν αυτόν τον τόπο, τον χαρακτήριζαν ως «Via del Paradiso». Περιγράφει ιδιαίτερα την πλατεία Ρούγα, με τα σπίτια των πλουσίων που είχαν ιταλικό στυλ. Επίσης την πλατεία του Αγίου Μάρκου, όπου όταν ο ήλιος έδυε, κατέβαιναν οι κάτοικοι για να περπατήσουν: οι άντρες με κόκκινους επενδύτες και οι γυναίκες με ντόμινο. Σημειώνει ότι μάσκες φορούσαν μόνο οι ευγενείς, οι οποίοι είχαν δικαίωμα να καλύπτουν το πρόσωπό τους. Οι γυναίκες του λαού γράφει, από την μία πλευρά ζήλευαν τις πλούσιες γι’ αυτό τους το προνόμιο και από την άλλη, όσες είχαν προικιστεί με εξαιρετική ομορφιά από τη φύση, χαίρονταν που μπορούσαν να την φανερώσουν δημόσια!

Ερώτηση 5: Μετά την ανακάλυψη της εξαιρετικής αυτής πηγής για την Ιστορία των Ιόνιων Νησιών, πώς προχωρήσατε;

Απάντηση: Ως Έλληνες της Ρωσίας, καταλάβαμε ότι οι πληροφορίες και οι περιγραφές αυτές θα έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και για τους σύγχρονους κατοίκους των Ιόνιων Νησιών (Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Λευκάδα, Κύθηρα, Ζάκυνθο), γιατί επιβεβαιώνουν τις παραδοσιακές φιλικές σχέσεις των δύο ομόθρησκων λαών μας. Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να δημιουργηθεί στην Κοινότητα μια ομάδα μεταφραστών και να προχωρήσουμε το ταχύτερο στην μετάφραση του έργου για να κυκλοφορήσει το έτος 2016, που κηρύχθηκε ως Έτος Πολιτιστικής Αδελφοποίησης Ελλάδος – Ρωσίας.

Το εσώφυλλο της ρωσικής έκδοσης

Ερώτηση 6: Διαπιστώνω από τον ενθουσιασμό που μου περιγράφετε το όλο εγχείρημα, ότι είναι πολλά αυτά που θα θέλατε να πείτε για το βιβλίο. Από αυτά, θα ήθελα να μου καταθέσετε δύο.

Απάντηση: Κατ’ αρχήν θα ήθελα να πω ότι τον πρόλογο στην σύγχρονη έκδοση των σημειώσεων του Μεταξά, κάνει ο ελληνικής καταγωγής Αντιναύαρχος του Στόλου της Μαύρης Θαλάσσης, κ. Ευγένιος Χαλάιτσεφ (Χαλαϊτσίδης), ο οποίος συνεχίζει την παράδοση του Μεταξά και των άλλων Ελλήνων, που υπηρετούσαν στον ρωσικό στόλο. Ας σημειώσουμε ότι Κυβερνήτης του Στόλου της Μαύρης Θαλάσσης ήταν μέχρι πρόσφατα ο επίσης ελληνικής καταγωγής Ναύαρχος Χρονόπουλος.

Επίσης στο παράρτημα του βιβλίου, βρίσκονται τέσσερις ευχαριστήριες ομαδικές επιστολές, γραμμένες όλες το 1800, από τους προεστούς της Ζακύνθου προς τον Ναύαρχο Ουσακώφ. Διαβάζουμε τα ονόματα των Ζακυνθινών: Αναστασίου Λογοθέτη, Σπυρίδωνος Γαήτα, Νικολάου Φωσκάρδη, Ανδρέα Κοκκίνη και του Ιωάννη Σιγούρου.

Σελ. 294-295 : διακρίνονται τα ονόματα των Ζακυνθινών  προεστών.Ερώτηση 7: Τι άλλο για τη Ζάκυνθο θα μπορούσατε να μας αναφέρετε από αυτά που σας έκαναν εντύπωση στη διάρκεια της μετάφρασης;

Απάντηση: Ήταν συγκινητική η περιγραφή της αποβίβασης του Ναυάρχου και των στρατιωτών στο νησί, όπου στην προβλήτα τούς περίμεναν ο Κλήρος και ο Λαός και κατευθύνθηκαν στο Ναό του Αγίου Διονυσίου για να προσκυνήσουν το σκήνωμα και να παρακολουθήσουν την ευχαριστήρια δέηση. Επίσης, μας έκανε εντύπωση, η περιγραφή για τον αυθορμητισμό και τη μεγαλοψυχία των Ζακυνθινών, που προσέφεραν κρασί και μεζέδες στον στρατό, ο οποίος λόγω της εντεταλμένης θέσης του δεν επιτρεπόταν να μπει στα ανοιχτά μαγαζιά. Έτσι οι κάτοικοι από μόνοι τους με δίσκους έμπαιναν ανάμεσα στις γραμμές και τους κερνούσαν!

Ερώτηση 8: Πότε κυκλοφόρησε η νέα έκδοση του βιβλίου κ. Νικολάου στα ρώσικα και πότε πρόκειται να κυκλοφορήσει στα ελληνικά;

Απάντηση: Στα ρώσικα βγήκε στις 31 Ιουλίου 2016, ημέρα εορτασμού του ρωσικού Στρατιωτικού Ναυτικού. Στα ελληνικά πρόκειται να βγει το Σεπτέμβριο, από φορείς της Κεφαλονιάς.

Ερώτηση 9: Κυρία Νικολάου, ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Απάντηση: Σχεδιάζουμε, επιστρέφοντας στη Μόσχα, να προετοιμάσουμε μια πολύ καλή εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου αυτού, σε μια βραδιά αφιερωμένη στα Ιόνια Νησιά. Σε αυτήν, θα καλέσουμε και αντιπροσώπους από την Κυβέρνηση της Μόσχας και αντιπροσώπους άλλων κοινοτήτων, που ζουν στην πολυεθνική πρωτεύουσα της Ρωσίας. Έτσι, μέσα από την περιγραφή των φιλικών σχέσεων Ελλήνων και Ρώσων, θέλουμε και οι άλλοι λαοί να παίρνουν παράδειγμα αγαστής συνεργασίας, ειρηνικής συμβίωσης και προώθησης των δεσμών που μας κρατούν ενωμένους από τα παλιά χρόνια.   

Κυρία Νικολάου, σας ευχαριστώ θερμά για τη συνέντευξη και περιμένω με ανυπομονησία  το βιβλίο στα ελληνικά.

Ζάκυνθος 12-8-2016

*Ευχαριστώ τον Παναγιώτη Χιώνη για τις φωτογραφίες και τον Γιάννη Ζιώγκα για την ψηφιοποίηση των σελίδων του βιβλίου.