Συνέντευξη σε Διονύση Βίτσο

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είναι το λαμπερό, διεισδυτικό πνεύμα, το γεμάτο χιούμορ και εύστοχες πάντα τοποθετήσεις, τα πρώτα που μας ωθούν να επιδιώξουμε μια συζήτηση με τον Εκδότη και Διευθυντή των εκδόσεων  «ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ».

Ή πάλι η ευθυκρισία με την οποία τοποθετείται χωρίς φόβο και πάθος απέναντι στα δημόσια  πράγματα,

Ή ακόμη η ξεχωριστή περίπτωση του Ζακυνθινού, που δραστηριοποιείται στο χώρο των εκδόσεων και από τη δική του θέση ευθύνης «συμπαρατάσσεται στον δονκιχωτικό αγώνα της μετασεισμικής Ζακύνθου να πολεμήσει με τις σκιές της προσεισμικής».

Πολλά θα μπορούσαμε να πούμε…

Λέμε μόνον ότι σήμερα στο «Τ.Λ.» φιλοξενούμε το Διονύση Βίτσο, που δέχτηκε να απαντήσει στα ερωτήματά μας και ότι αυτό αποτελεί ξεχωριστή χαρά και τιμή για μας.

 Ερωτήσεις:

1.   Διονύση μου, έχεις συνδέσει το όνομά σου με τον «Περίπλου».  Παλιότερα με το περιοδικό και σήμερα με τις εκδόσεις. Πόσο πιστεύεις ότι η αρχική ονομασία του περίφημου «Περίπλου» του Διονύση Ρώμα, λειτούργησε μέσα σου σαν έμπνευση για τις κατοπινές σου εκδοτικές δραστηριότητες και πόσο προστατευτική υπήρξε η δική του διεισδυτική  ματιά στα κύματα που ακολούθησαν τη διαδρομή σου;

Απάντηση: O Διονύσης Ρώμας πέθανε στις 9 Νοεμβρίου 1981. Για μεγάλο διάστημα πριν το θάνατό του είχε περιπέσει σε κώμα. Συνήλθε κάποια στιγμή και ζήτησε χαρτί και μολύβι. Έγραψε ένα γράμμα και το έδωσε στην ανιψιά του που ήταν δίπλα του, την κ. Σόνια Τσιλιμίγκρα να μου το φέρει. Μόλις είχα παρουσιαστεί στο Ναυτικό για τη θητεία μου κι έτσι το γράμμα παραδόθηκε στους γονείς μου. Ήταν ένα γράμμα προτροπής να προσπαθήσω ώστε το μεγάλο πολιτιστικό παρελθόν της Ζακύνθου να μη χαθεί, αλλά και εμπιστοσύνης πως μπορώ να κάνω αρκετά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Με τον Διονύση Ρώμα δεν είχαμε συναντηθεί. Από ό,τι έγραφε στο γράμμα αυτό με παρακολουθούσε από την εφημερίδα "Ελεύθερη Φωνή" του Σωκράτη Κωστή, όπου δημοσίευα κάποια αρθράκια. Την επομένη ημέρα ο Ρώμας εξέπνευε. Πριν ακόμη τελειώσω τη θητεία μου αποφάσισα να ιδρύσω ένα λογοτεχνικό περιοδικό. Δεν είχα σχέση με τον εκδοτικό χώρο, ήδη εργαζόμουν στην Εθνική Τράπεζα από το 1975, αλλά και δεν μπορούσα να αγνοήσω την υποθήκη του μεγάλου συγγραφέα, με του οποίου τον "Περίπλου", το μεγαλύτερο, από κάθε άποψη, μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ στην Ζάκυνθο και για την Ζάκυνθο, είχα μεγαλώσει. Με συμπαραστάτες τον Νίκια Λούντζη, την Έρση Λάνγκε, τον Διονύση Σέρρα και τον Διονύση Φλεμοτόμο, αλλά και το Γιάννη Δεμέτη που στο Μουσείο Σολωμού είχε το "γραφείο Ζακύνθου" του περιοδικού, έκανα πραγματικότητα τα σχέδιά μου για περιοδικό, την Άνοιξη του 1984. Δεν μπορούσα παρά να το ονομάσω "ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ, τετράδιο για τα Γράμματα και τις Τέχνες".

Κράτησε μέχρι το 2000. Ελπίζω, σε κάποιο βαθμό, να προσέγγισε τις προσδοκίες του Διονύση Ρώμα. Έφτασε να πουλά 8.000 αντίτυπα σε όλη την Ελλάδα, ενώ σε ζακυνθινούς αναγνώστες μέσα κι έξω από το νησί δεν ξεπέρασε τα 100. Κυρίως στις σελίδες του έφερε στο φως ξεχασμένες σελίδες του πολιτισμού της Ζακύνθου, συσπείρωσε καταξιωμένους πνευματικούς ανθρώπους, ανέδειξε νέους δημιουργούς και μελετητές, τόνισε τη συμβολή της Ζακύνθου στη διαμόρφωση του Νεοελληνικού Πολιτισμού και προσπάθησε να κρατήσει το ζακυνθινό ύφος, δηλαδή να είναι συγχρόνως σοβαρό, δηκτικό και γελαστό. Συγχρόνως είχε τα μάτια ανοικτά στο τι έγινε και το τι γίνεται στο χώρο του Πνεύματος  στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Με άλλα λόγια έκανε ό,τι έκανε τους προηγούμενους αιώνες το ζακυνθινό πνεύμα.

Το περιοδικό έβγαινε μέχρι το 2000. Στο μεταξύ έμαθαν τον κόσμο να μην εκτιμά αυτά τα πράγματα.

Η αμοιβή μου για αυτό το εγχείρημα ήταν, αφενός ότι με έβαλε στο χώρο των εκδόσεων και, αφετέρου, ότι ακόμη και σήμερα δέχομαι τον απόηχό του. Αντλώ ικανοποίηση όταν συναντώ ζακυνθινόπουλα που μου λένε πως στην εφηβεία τους είχαν παρέα το περιοδικό. Βλέπετε, ένα αριθμό 1000 αντιτύπων κάθε τεύχους τα στέλναμε στη Νομαρχία και τα μοίραζε δωρεάν σε μαθητές των ζακυνθινών σχολείων. Κι όταν βλέπω ότι περί τους είκοσι  και πλέον τότε συνεργάτες του, όχι μόνο ζακύνθιοι,  που βρήκαν πρόθυμη στέγη για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις τους, είναι σήμερα καθηγητές πανεπιστημίου.  Οι μετέπειτα δόκιμοι λογοτέχνες που πρωτοδημοσίευσαν στον Περίπλου  είναι  αναρίθμητοι.

Στο χώρο των εκδόσεων βρήκα μεγάλο ενδιαφέρον. Τόσο που έβαλα στην άκρη τα νομικά και τα οικονομικά που είχα σπουδάσει, όπως επίσης τα 18 περίπου χρόνια υπηρεσίας μου στην Εθνική Τράπεζα, και, από κάποια στιγμή και πέρα ασχολούμαι επαγγελματικά αποκλειστικά με την έκδοση βιβλίων.

Το γράμμα αυτό του Διονύση Ρώμα αποδείχθηκε λοιπόν καθοριστικό για τη ζωή μου, κάπου δε άγγιξε και τη μεταφυσική.

2.   Πρόσφατα ανακάλυψες και αναδημοσίευσες από την προσωπική του σελίδα στο facebook, φωτογραφίες που ελήφθησαν την 1^η Μαΐου 1941, από τον δεκανέα αλεξιπτωτιστών Augusto Bacchetti, ημέρα της κατάληψης της Ζακύνθου από τους Ιταλούς. Οι φωτογραφίες αυτές έκαναν πραγματική αίσθηση, γιατί παρουσιάζουν μία εικόνα της προσεισμικής Ζακύνθου, που λόγω του σεισμού του ’53  δεν υπάρχει πια. Έτσι η ανάρτηση αυτή αποκτά διασωστικό χαρακτήρα και δίνει στους νεώτερους, πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες, για τον τόπο, τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους. Πώς κρίνεις το συγκεκριμένο μέσο ως πηγή πληροφόρησης και επικοινωνίας και πόσο ευάλωτοι είμαστε στην «δημοκρατία» του διαδικτύου;

Απάντηση: Το διαδίκτυο και ειδικότερα το face book αποτελούν σπουδαία μέσα επαφής των ανθρώπων, γνώσης και ανεπηρέαστης πληροφόρησης από πολιτικά κέντρα, επιστημονικής αλλά και καθημερινής. Όλα όσα του καταλογίζουν είναι κατά τη γνώμη μου μεμψιμοιρίες ανθρώπων που θα έπρεπε να έχουν μάθει  πως τίποτα στη ζωή δεν είναι απόλυτα καλό ή απόλυτα κακό. Η ωφελιμότητα του κάθετι έχει να κάνει με τη στάση του καθενός μας απέναντί του όσον αφορά τη χρήση που του κάνει. Ο ηλεκτρισμός μας εξυπηρετεί αφάνταστα, αλλά μπορεί και να μας σκοτώσει. Το ίδιο και το αυτοκίνητο.

Η αναδημοσίευση αυτών των φωτογραφιών οφείλεται σε ένα τυχαίο γεγονός. Τις είδα κάπου στο face book και τις διέδωσα. Ίσως από ευαισθητοποιημένα αντανακλαστικά, επειδή εμείς οι εκδότες μια ζωή ψάχνουμε για λησμονημένα κείμενα και στοιχεία, που θα πάνε τη λογοτεχνία ή την έρευνα πιο μπροστά. Είναι πολλοί φαίνεται οι διαδικτυακοί  "φίλοι" μου που ενδιαφέρονται για αυτά τα πράγματα και τις διέδωσαν παραπέρα. Και αυτός είναι ο σκοπός, η διάσωση και η δημοσιοποίηση της γνώσης.

3.  Θα με ενδιέφερε η άποψή σου ως εκδότη  πάνω στο μεγάλο θέμα της Ενιαίας Τιμής για το Βιβλίο; Τελικά το βιβλίο, κατά τη γνώμη σου είναι στις μέρες μας υπό διωγμόν ή όχι;

Απάντηση: Η ανάγνωση αποτελεί εθισμό, σα το τσιγάρο, σα το ποτό. Όταν κάποιος μάθει να διαβάζει, όταν δηλαδή περάσει το κρίσιμο σημείο που αντιλαμβάνεται πλέον το διάβασμα όχι ως αγγαρεία, αλλά ως διασκέδαση,  με τίποτα δεν μπορεί να το κόψει. Το ερώτημα είναι κατά πόσο κάποιος εθίζεται, και μάλιστα από την ηλικία που πρέπει, τη σχολική, στο να αγαπά το βιβλίο. Είτε από το δάσκαλο, είτε από το γονέα, είτε από τα ΜΜΕ. Έτσι δημιουργείται το φαινόμενο που απαντά κανείς στο εξωτερικό, επιβάτες παντού στα μέσα μαζικής μεταφοράς να είναι με ένα βιβλίο στο χέρι. Στη χώρα μας κατά τα τελευταία 35 χρόνια όχι μόνο το βιβλίο, αλλά κάθε τι ποιοτικό, κάθε τι πνευματικό βρίσκεται υπό διωγμόν. Και το βιβλίο συνεπώς. Ίσως ο διωγμός αυτός να συνδέεται στενά με αυτό που ζούμε σήμερα ως χώρα.

Θεωρώ λοιπόν ότι οι νόμοι έρχονται και παρέρχονται, άλλους εξυπηρετούν κι άλλους ζημιώνουν. Το ζητούμενο είναι να δημιουργούμε όλο και περισσότερους αναγνώστες. Ο συστηματικός αναγνώστης δεν θα θέσει ως κριτήριο στο να αγοράσει ένα βιβλίο κάποιες μικροδιαφορές στη τιμή του βιβλίου, αλλά την ποιότητα και την αξία του. Πολλά βιβλία/σκουπίδια είναι φτηνότερα από τα άλλα. Να πανηγυρίζουμε για τις μεγάλες κυκλοφορίες τους; Ή να προβληματιστούμε που βρίσκουν τόσο μεγάλο αναγνωστικό κοινό;

4.  Χρειάζεται μια κοινωνία, όπως η ελληνική για να γίνει προοδευτική, την επιβολή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας ή πιστεύεις ότι η προοδευτικότητα έχει σχέση με την παιδεία και η συντηρητικότητα από την άλλη, με την έλλειψή της;

Απάντηση: Προοδευτικός είναι εκείνος που επιδιώκει ό,τι πάει την κοινωνία και τους ανθρώπους πιο κοντά στην αλήθεια. Και αλήθεια είναι ό,τι δεν προσβάλει την ανθρώπινη υπόσταση, οι αντιλήψεις περί της οποίας διαφέρουν από εποχή σε εποχή. Η ιστορία έχει δείξει πως οι Έλληνες είναι από τη φύση τους, από τη Φύση της χώρας, αλλά αν θέλετε και από τη θρησκεία τους —που, είτε πιστεύεις είτε όχι, επηρεάζει τα πάντα— προοδευτικοί. Δηλαδή σίγουρα είναι λιγότερο υποκριτές και κρυψίνοες από τους Άγγλους, τους Καθολικούς ή τους Προτεστάντες. Δεδομένου δε ότι "είμαι προοδευτικός" σημαίνει "θέτω υπό αμφισβήτηση τις μέχρι σήμερα δομές σε καθετί", οι Έλληνες είναι από τους πιο αμφισβητίες της Ευρώπης. Το πρόβλημα με την ελληνική κοινωνία έχει να κάνει με το πώς διαχειρίζεται τις αρετές και την επαναστατικότητά της. Γιατί πιο πολύ σημασία από εκείνο που ανατρέπεις έχει το τι βάζεις στη θέση του. Η τελευταία αυτή επιλογή απαιτεί παιδεία. Κι εδώ είναι που χωλαίνουμε ως λαός, ιδίως τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια.

Από την άλλη, εφαρμόζοντας την νομοθεσία μιας βόρειας χώρας της Ευρώπης στο νότο, καλούμαστε να λειτουργήσουμε σαν τον Προκρούστη. Το πιθανότερο είναι πως η νομοθεσία αυτή δεν θα τηρηθεί, επειδή έχει φτιαχτεί για άλλους ανθρώπους. Απαιτείται λοιπόν να λάβει κανείς υπ’ όψιν του την ιδιομορφία των Ελλήνων. Και το κέρδος από την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αν ποτέ φανεί στ' αλήθεια, θα είναι η προσέγγιση των διαφορετικών ιδιοσυγκρασιών των λαών, που επιτυγχάνεται μέσω του πολιτισμού και όχι μέσω της επιβολής νόμων.

5.  Μεγάλος αριθμός τίτλων των εκδόσεων ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ανήκει σε Ζακυνθινούς συγγραφείς & ποιητές. Η επιλογή σχετίζεται με την καταγωγή σου ή πιστεύεις ότι οι Ζακυνθινοί εκφραστές του πνεύματος, κατέχουν ξεχωριστή θέση στο στερέωμα της ελληνικής λογοτεχνίας; Ποιους θα ξεχώριζες εσύ;

Απάντηση: Στα 850 περίπου βιβλία που έχω εκδώσει μέχρι σήμερα υπάρχουν πολλά βιβλία γραμμένα από ζακυνθινούς ή που αφορούν την Ζάκυνθο, αλλά δεν είναι τα περισσότερα, είναι περίπου ένα 20%. Εννοείται πως πρόκειται για μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι σε κάθε άλλον ελληνικό εκδοτικό οίκο. Το γεγονός πως είμαι από την Ζάκυνθο, αλλά και ασχολούμαι από μικρός μαζί της, παίζει ρόλο. Με άλλα λόγια ότι κατά το μάλλον ή ήττον ξέρω την ζακυνθινή Γραμματεία και μπορώ να εκτιμήσω την αξία της. Όχι όμως ως τοπικιστική παραγωγή, όπως συμβαίνει με άλλες περιοχές της χώρας, αλλά ως θεμέλιο του Νεοελληνικού Πολιτισμού. Γιατί αυτό ήταν πάντα το χαρακτηριστικό των ζακυνθινών συγγραφέων: ότι τα βιβλία τους ξεκινούν μεν, συνήθως, από το νησί τους αλλά έχουν υπόσταση πανελλήνιας, ίσως και παγκόσμιας, σημασίας.  Γράφει, ας πούμε, ο Ελύτης για το Σολωμό: "Ο Σολωμός ήτανε πολύ μεγάλος ποιητής, και πιστεύω ότι εάν οι ξένοι μπορούσαν να διαβάσουν ελληνικά θα τον είχαν κατατάξει μέσα στους πέντε δέκα κορυφαίους του κόσμου, όλων των αιώνων".

Με άλλα λόγια υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση στους ζακυνθινούς δημιουργούς ανάμεσα στο τοπικό ζακυνθινό και το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Το ίδιο συμβαίνει με τον Ξενόπουλο  και με τον Κάλβο, με τον Καρρέρ και με το Ρώμα, με τον Κουτούζη και με τον Καντούνη, αλλά και με νεώτερους ή με ελάσσονες, χωρίς να σημαίνει ότι όλοι οι ζακυνθινοί δημιουργοί είναι ισάξιοι. Ήταν, και σε μεγάλο βαθμό είναι, το κλίμα της ζακυνθινής δημιουργίας τέτοιο. Οι ζακυνθινοί ουδέποτε υπήρξαν ξενοφοβικοί, αντιθέτως. Τα βιβλία και η τέχνη τους αποτέλεσαν τη βάση του Νεοελληνισμού. Για παράδειγμα πριν από τον Ξενόπουλο οι Έλληνες δεν ήξεραν τι σημαίνει αστικό θέατρο, θεατρική κριτική ή παιδική λογοτεχνία, ενώ στην Ευρώπη είχαν προ δεκαετιών κάνει την εμφάνισή τους. Τους τα έμαθε αυτός.

Αναφερόμενος λοιπόν στους ζακυνθινούς δημιουργούς, αναφέρεσαι και στους λοιπούς έλληνες, αφού όλοι τους αποτελούν συνεχιστές των ζακυνθινών.

Τη δύναμη αυτή του ζακυνθινού πνευματικού ανθρώπου ζήλεψαν και πολέμησαν οι μη ζακύνθιοι. Με κάθε τρόπο έκρυψαν το έργο τους, αντί να το βοηθήσουν να στηρίξει το νεοπαγές Νεοελληνικό Κράτος περισσότερο από ό,τι μπορούσε αφ’ εαυτού. Και αυτό κράτησε μέχρι τις μέρες μας.

Ως εκδότης λοιπόν είχα να ανακαλύψω και να αναδείξω ό,τι μπορούσα από αυτούς τους κρυμμένους θησαυρούς και να τους δημοσιοποιήσω ή να τους ξαναθυμίσω. Εννοείται και τους δημιουργούς τους, σύγχρονους και παλαιότερους.

6. Η ελληνική κοινωνία μαστίζεται από πολλά προβλήματα, με μεγαλύτερο κατά τη γνώμη μου το προσφυγικό. Πόσο ανοχύρωτοι είμαστε σαν κράτος στις διεθνείς ρήτρες και επιταγές;

Απάντηση: Είμαστε ανοχύρωτοι γιατί ποτέ δεν γίναμε κράτος, επειδή το κράτος παρέμεινε ο Σουλτάνος, που το μόνο που τον νοιάζει είναι η είσπραξη των φόρων και εμείς ο ραγιάς που προσπαθεί να κρύψει ό,τι έχει από τη στυγνή φορολόγηση. Ίσως μάλιστα ο Σουλτάνος να αξιοποιούσε περισσότερο τα κρατικά έσοδα υπέρ το λαού, από ό,τι το έκαναν οι έλληνες πολιτικοί από καταβολής του. Ό,τι σπουδαίο έγινε στην Ελλάδα έγινε από τους λεγόμενους "Εθνικούς Ευεργέτες", αλλά και από νεώτερους δωρητές, ιδιώτες και ιδρύματα.

Μας κυβέρνησαν οι κοτζαμπάσηδες και οι απόγονοί τους. Στη συνέχεια οι δοσίλογοι των Γερμανών της Κατοχής. Όταν ο λαός ζήτησε αλλαγή, οι καινούργιοι έγιναν χειρότεροι από εκείνους που ανέτρεψαν, όπως συνήθως γίνεται στην ιστορία. Οι "επαναστάσεις" δεν αλλάζουν την κοινωνική δομή, απλώς αλλάζουν τα πρόσωπα εκείνων που την νέμονται. Ίσως γιατί το "επαναστάτης" είναι πολύ σπουδαία ιδιότητα για να την υπεξαιρεί κάποιος χωρίς παιδεία, δηλαδή γνώση και ευαισθησία. Με γνώση θα καλλιεργήσει την ευαισθησία του και οι δυο μαζί θα περιορίσουν στο ελάχιστο δυνατό τον φασίστα που ο καθένας μας κλείνει μέσα του από γεννησιμιού του. Είναι η ανθρώπινη φύση τέτοια, για αυτό όλες οι θρησκείες και όλα τα φιλοσοφικά συστήματα, αυτόν τον εκ γενετής φασίστα επιδιώκουν να περιορίσουν.

       Αυτή η κακοδαιμονία παραμένει ο κίνδυνος και όχι το προσφυγικό. Αν δεν υπήρχε η πρώτη, το δεύτερο θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά. Και όσο για τους πρόσφυγες, ας μην ξεχνάμε, πως όσες φορές ήλθαν στην Ελλάδα μόνο καλό έφεραν, δηλαδή οι Μικρασιάτες, οι Πόντιοι, οι Αιγυπτιώτες, οι Κωνσταντινουπολίτες εκπολίτισαν τη χώρα. Και να μην ξεχνάμε επίσης πως οι ζακυνθινοί προσφυγικά μαζώματα είμαστε ως λαός. Η διαφορά τώρα βρίσκεται στο ότι οι μετανάστες είναι εντελώς διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας από εμάς, δεν έχουν οι πολιτισμοί τους μεγάλη σχέση με το δυτικό, δηλαδή τον ελληνικό πολιτισμό. Και υπάρχει μεγάλη ανησυχία για το αν και πώς θα μπορέσουν να αφομοιωθούν, αν τελικά παραμείνουν εδώ.

7.  Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η χαμηλή τιμή στην πώληση βιβλίων, σε διάφορα παζάρια, φεστιβάλ και εκθέσεις. Πόσο βοηθάει στην αύξηση του αναγνωστικού κοινού η μείωση αυτή; Έχεις παρατηρήσει άνοδο στις πωλήσεις τους ή το βιβλίο δεν αποτελεί είδος για προσφορά;

Απάντηση: Κατά τη γνώμη μου, και σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους μου εκδότες, κανένας τρόπος διάδοσης του βιβλίου δεν είναι κακός εφόσον συντελεί στη διάδοση της συνήθειας της ανάγνωσης. Και μπορεί τα βιβλία των παζαριών ή των εφημερίδων να κόβουν σήμερα από τις πωλήσεις των βιβλιοπωλείων, αλλά στο βαθμό  που δημιουργούν αναγνώστες, μιας και κάνουν την προσέγγιση στο βιβλίο πιο προσιτή, σε φοιτητές για παράδειγμα ή συνταξιούχους, ωφελούν και τους εκδοτικούς οίκους, και τους βιβλιοπώλες και τους συγγραφείς, στέλνοντάς τους αργά ή γρήγορα αναγνωστικό κοινό, αλλά και το Πνεύμα γενικότερα.

8.   Τα τελευταία χρόνια σε παρακολουθώ στις παρουσιάσεις των βιβλίων των εκδόσεών σου, οι οποίες αποτελούν τις περισσότερες φορές και πολιτιστικά γεγονότα για τις πόλεις που πραγματοποιούνται, καθώς περιλαμβάνουν εκτός από αναγνώσεις-απαγγελίες από σπουδαίους ηθοποιούς, μουσικές εκτελέσεις, επιστημονικές εισηγήσεις κλπ. Πώς βλέπεις τη συμβολή των εκδόσεων ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ στην πολιτιστική μας ζωή;

     Απάντηση: Ένας εκδοτικός οίκος είναι μια επιχείρηση, τουλάχιστον έτσι την θεωρεί η Εφορία, οπότε δεν μπορούμε να πούμε όχι. Εκ του αντικειμένου της όμως, του βιβλίου, έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει θετικά ή αρνητικά, λίγο ή πολύ, στην διαμόρφωση του πολιτισμικού περιβάλλοντος. Οπότε αποτελεί και πολιτιστικό φορέα. Παλαιότερα αυτό ήταν σαφές, σήμερα ελάχιστοι εκδοτικοί οίκοι έχουν κατά νου αυτή τους την ιδιότητα και ίσως αυτό είναι απότοκο του ότι παλαιότερα ο εκδότης ήταν και πνευματικός άνθρωπος, ενώ σήμερα η πλειοψηφία των εκδοτών βιβλίου είναι έμποροι και μόνο.

Κάθε βιβλίο, όπως και κάθε πνευματικό προϊόν, δεν προέρχεται από παρθενογένεση, αλλά αντιθέτως προέρχεται από ένα πολιτισμικό περιβάλλον. Για παράδειγμα στις σελίδες ενός λογοτεχνικού βιβλίου περικλείονται κομμάτια μουσικής, θεάτρου, ποίησης, κινηματογράφου κλπ.

Τις εκδηλώσεις μας και, προκειμένου να τοποθετήσουμε το βιβλίο στο φυσικό του περιβάλλον, τις πλαισιώνουμε με δείγματα από τις γενεσιουργικές αιτίες του ή εκείνων των μορφών τέχνης που το βασικό θέμα του βιβλίου έχει επηρεάσει.

Συγχρόνως επεκτείνουμε το σκοπό της εκδήλωσης, πέρα από τη δημοσιοποίηση της έκδοσης ενός νέου βιβλίου και σε ένα πολιτιστικό γεγονός, αλλά και σε μια αφορμή για διασκέδαση. Γιατί ας μην ξεχνάμε, και η Ζάκυνθος και οι Εκδόσεις Περίπλους το έχουν αυτό πάντα κατά νου, ότι το βιβλίο και η τέχνη δημιουργήθηκαν από την ανάγκη του ανθρώπου να περάσει ωραία τον ελεύθερο χρόνο του, όχι να ψυχοπλακωθεί.

Αυτό σε σχέση με τη λόξα μου να ανοίγω παράθυρα στον πολιτισμό (θυμήσου τις εκπομπές μου για τον ζακυνθινό πολιτισμό ή το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Ζακυνθίων, που οργάνωσα επί δημαρχίας Διονυσίου Πυλαρινού και με τη στήριξή του) κάνει τις βιβλιοπαρουσιάσεις των βιβλίων του Περίπλου να μοιάζουν με ...μεταλλαγμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

9. Ποιά είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Απάντηση: Ζούμε σε μια χώρα, που την κατάντησαν έτσι ώστε να μην μπορούμε πλέον να κάνουμε σχέδια, αφού δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει. Μετά από τόσα χρόνια "πάλης για το σοσιαλισμό" καταντήσαμε να μην έχουμε να φάμε.

Όλοι, ανάμεσά τους και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ζούμε και δουλεύουμε για την επιβίωση, ούτε καν για να κρατήσουμε τα κεκτημένα. Ναι μεν αυτά μπορεί να προέρχονται από σχέδια ξένων, αλλά υπάρχουν πρόθυμοι έλληνες να τα εφαρμόσουν. Πάντα συνέβαινε στους Έλληνες από αρχαιοτάτων χρόνων.

Η Ελλάδα όμως δεν σταμάτησε ποτέ να παράγει επιστήμονες και πνεύμα. Από καταβολής Νεοελληνικού κράτους δεν φάγαμε γλυκό ψωμί. Ατυχής Πόλεμος, Βαλκανικοί, Μικρασιατική Καταστροφή, Πρόσφυγες από παντού όπου Έλληνες, Κατοχή, Εμφύλιος, Δικτατορία και τα τωρινά. Κι όμως όλο αυτό δεν εμπόδισε την Ελλάδα να δώσει εκτός από δύο Νόμπελ και δεκάδες, εκατοντάδες καλλιτέχνες και επιστήμονες με διεθνή αναγνώριση. Πράγμα που σημαίνει ότι δικαιούμαστε να ελπίζουμε.

Σε τέτοιους δύσκολους καιρούς πρέπει να αναλογιζόμαστε την στάση και την πορεία αυτών των μεγάλων Ελλήνων. Σε μένα συχνά έρχονται τα λόγια του Μάνου Χατζιδάκι: "...και πάντα σαν τον Καραγκιόζη θα τρώμε ξύλο απ’ τους άλλους και θα μπαίνουμε στη θέση μας τη μικρή που μας έχει ορίσει η Μοίρα. Αυτό δεν πάει να πει ότι δεν περιέχουμε ένταση, αλήθεια και ερωτισμό με την πιο γνήσια μορφή των τριών αυτών λέξεων, κι εγώ αυτήν την Ελλάδα αγαπώ, κι αυτήν εκφράζω".

Διονύση μου, σ’ ευχαριστώ!

                                     

                 

Η Συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Τέχνης Λόγια", Νο 16 / 5158 / 2.03.2016, που διανέμεται 

με την εφημερίδα "ΗΜΕΡΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ".