Βιβλιοπαρουσίαση για βιβλίο Μηνά Στραβοπόδη: «Συμπληγάδες αξιών», Λόφος Στράνη, 5 Αυγούστου 2024

 

Φίλες & Φίλοι,

Δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή κατά τη γνώμη μου για την παρουσίαση του αποψινού βιβλίου από το συγκεκριμένο χώρο, στο Λόφο του Στράνη, τόπο συναισθηματικά φορτισμένο και ποιητικά καθαγιασμένο από την σκιά του μεγάλου Ποιητή, καθώς είμαι σίγουρη πως η ρομαντική κι ευαίσθητη ψυχή Του, θα χαίρεται, που απόψε θα ξεφυλλίσουμε το βιβλίο ενός άλλου ευαίσθητου κι προβληματισμένου, όπως υπήρξε κι εκείνος, νέου, του Μηνά Στραβοπόδη, που μέσα από τη δική του πνευματική βάσανο, μας προσφέρει ένα νέο μυθιστόρημα και μάλιστα, με πρωτότυπο όσο και μυστηριώδη τίτλο.

Δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή και από το χρόνο που επιλέχθηκε η παρουσίαση, ως αφορμή για προβληματισμό, καθώς σήμερα είναι η παραμονή μίας ημερομηνίας που άλλαξε τον ρου της παγκόσμιας ιστορίας, σκορπώντας τον απόλυτο τρόμο σε ολόκληρο των πλανήτη. Αναφέρομαι στην θλιβερή επέτειο της ρίψης της ατομικής βόμβας από την Αμερική, στις 6 και 9 Αυγούστου του 1945, μία χρονιά που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα της στην συλλογική μνήμη, ως η χρονιά εκείνη που με τη ρίψη της πυρηνικής βόμβας ουρανίου σκοτώθηκαν ακαριαία 110.000 άμαχοι άνθρωποι στη Χιροσίμα, το πρωινό της 6ης Αυγούστου 1945, ενώ με τη ρίψη της ατομικής βόμβας πλουτωνίου, στις 9 Αυγούστου, στο νησί Ναγκασάκι, εξαφανίστηκαν 70.000 άνθρωποι, ενώ, ο αριθμός απωλειών αυξήθηκε δραματικά το επόμενο διάστημα και τον οποίο οι Ιάπωνες, μόνο για τη Χιροσίμα υπολογίζουν σε 247.000 ψυχές.

Σήμερα, 79 χρόνια μετά, όλος ο πλανήτης κρατάει την ανάσα του, περιμένοντας και πάλι τα τύμπανα του πολέμου να ηχήσουν στη Μέση Ανατολή, μετά τα τελευταία γεγονότα της Ισραηλοϊρανικής σύγκρουσης, στα οποία δυστυχώς εμπλέκεται άμεσα και η χώρα μας, με τη συμμετοχή της φρεγάτας μας ΨΑΡΑ στα ύδατα της Ερυθράς Θάλασσας.

Και είναι πραγματικά ευφυές που σε ένα κομβικό σημείο της αφηγηματικής επεξεργασίας του, ο Μηνάς αναφέρεται στο τραγικό αυτό γεγονός, του Αυγούστου του 1945. Προφητικό για τα γεγονότα του σήμερα; Αφυπνιστικό για τα γεγονότα του χθες; Σε κάθε περίπτωση, βοηθητικό για τον ένα από τους δύο άξονες που χτίζεται η αποψινή παρουσίαση.

Πρόκειται για τον άξονα που αναφέρεται στην έντονη εσωτερική δράση, η οποία προκαλείται από την ανάγνωση και δημιουργείται από συγκεκριμένα ρεαλιστικά - πραγματικά στοιχεία. Σαν τέτοιο λοιπόν είναι η αναφορά, για παράδειγμα, στη ρίψη των βομβών.

Με άλλα λόγια ο συγγραφέας επιλέγει κομβικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας  για να αφυπνίσει, να προβληματίσει, να "διορθώσει", επιτρέψτε τη λέξη, λάθη, όπως για παράδειγμα με την αναφορά του στον εορτασμό από τη χώρα μας, της έναρξης του Β' Παγκοσμίου πολέμου και όχι της λήξης του (12-10-1944), όπως εορτάζεται σε όλον τον υπόλοιπο κόσμο.

Αλλά η εσωτερική δράση δεν κερδίζεται μόνο από την αναφορά των ιστορικών γεγονότων. Το βιβλίο κερδίζει σε συγκινησιακό φτερούγισμα, από την αφιέρωση κιόλας, σε δύο αγαπημένα του πρόσωπα: το ένα στην μνήμη του θείου Κίμωνα  και το άλλο στη μητέρα του. Για το δεύτερο, που γνωρίζω, είναι η οφειλόμενη τιμή, η βαθιά αναγνώριση στο πρόσωπο που  γαλούχησε,  έχτισε, δίδαξε το συγγραφέα, δείγμα της δικής του ποιότητας χαρακτήρα, ο οποίος βαδίζει μπροστά, αναγνωρίζοντας τα σταθερά του έρμα.

Εσωτερική δράση ενεργοποιείται με το αρχαιοελληνικό όνομα του βασικού ήρωα (Κίμωνας), που με το επίθετό του (Ζερβός), τοποθετείται ήδη στην αριστερή πλευρά των εδράνων της Βουλής, σαν να είναι προδιαγεγραμμένη η πορεία που θα ακολουθήσει. Είναι ο ίδιος ήρωας που στο τέλος του βιβλίου και με αφορμή το λουλούδι, που του προσφέρει η Βεατρίκη (ονοματολογική υπόμνηση στην αγαπημένη και μούσα του Δάντη), μετατρέπεται στον «άνθρωπο με το γαρύφαλλο», τον ήρωα της ομώνυμης ελληνικής, δραματικής, κινηματογραφικής ταινίας του 1980, που το σενάριό της είναι βασισμένο στις τελευταίες μέρες του Νίκου Μπελογιάννη.

Όλα τα φανταστικά πρόσωπα του βιβλίου, από τον καθηγητή που ήδη αναφέραμε, μέχρι τον μαθητή, Βίκτωρα Φωτεινό, ο οποίος με την αυτοχειρία του έχει ήδη κερδίσει μία φωτεινή θέση, στον πνευματικό γαλαξία, δεν παρουσιάζονται λεπτομερειακά, με τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά. Είναι οι ιδέες και οι πράξεις τους εκείνες, που συνθέτουν το προφίλ τους. Μια ελαφριά ειρωνική τοποθέτηση για την ανάγκη της εποχής μας να επιβαλλόμαστε με την εξωτερική εμφάνιση, μέσα από τις κάθε είδους προσπάθειες για να σταματήσουμε (γυναίκες και άντρες) το χρόνο και όχι για τις ιδέες και τις πράξεις μας.

Γι’ αυτό εύκολα ο συγγραφέας μπορεί να περάσει στην αφηγηματική ένταξη και άλλων προσώπων – συμβόλων της νεότερης ιστορίας και λογοτεχνίας. Έτσι ζωντανεύουν -ενδεικτικά αναφέρω - με τις ιδέες τους ο Ρουσώ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Λουντέμης και ο Γκάντι, αλλά και Αϊζενχάουερ, ο Χάρυ Τρούμαν, ο Τσώρτσιλ, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, παίζοντας ρόλο στην εξέλιξη της υπόθεσης, ενώ το έργο του Ουμπέρτο Έκο «Φύλλο μηδέν», εμβολίζει το δικό του μυθιστόρημα.

Δεν είναι ο ρόλος μου απόψε να σας αποκαλύψω πώς όλα αυτά τα σπουδαία πρόσωπα συνδέονται μεταξύ τους και γνέθουν την πλοκή του βιβλίου του Μηνά. Αυτό που θέλω είναι να σας ελκύσω να το προμηθευτείτε και να χαρείτε την ανάγνωσή του, όπως έκανα εγώ.

Και δεν μόνο τα πρόσωπα, είναι και τα ηχηρά τοπόσημα που δίνουν τις συντεταγμένες της δράσης (Λονδίνο, Μαρσασλόκκ, Café Centrale, Παρθενώνας, Κάστρο Σερίφου), ενώ ένας άλλος ΟΥ-ΤΟΠΟΣ, στα σύννεφα, υπερίπταται, παρακολουθεί κι ανακουφίζει ψυχικά, όταν όλα, εδώ κάτω στη γη, τα ανόητα, τελειώνουν.

Σκηνές που φέρνουν γροθιά στο στομάχι, όπως εκείνη με τον άστεγο clochard και τους δύο βουλευτές, ή τη δολοφονία του μοναχού, συνθέτουν την έντονη εσωτερική δράση, που αναπτύσσεται σε πολλαπλά χρονικά επίπεδα.

Ακόμη ευρήματα, όπως η συγγραφή και η τύχη της επιστολής, η αναζήτηση για την επίλυση του γρίφου και η λήψη του πρώτου Νόμπελ Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, μας κρατούν σε αγωνία, δίνοντας την ευκαιρία στο συγγραφέα να ξεδιπλώσει όλο το αφηγηματικό του ταλέντο.

Ο άλλος άξονας της αποψινής παρουσίασης είναι η εξωτερική δράση, η οποία αναπτύσσεται μέσα από τη γλώσσα και το ύφος του συγγραφέα, που φλερτάρει ανάμεσα σε ακαδημαϊκές εκφράσεις και τη σύγχρονη αργκώ (argot), με τέτοια άνεση και αυτοπεποίθηση, που πραγματικά σε κάνει να χαίρεσαι για τη δύναμή της να σε ταξιδέψει στο λογοτεχνικό του σύμπαν.

Γιατί η γλώσσα του είναι απλή χωρίς να είναι απλοϊκή, είναι μεστή χωρίς να βερμπαλίζει, ο ρυθμός της εναλλαγής των κεφαλαίων, παρ’ όλο  που η πλοκή ταξιδεύει μπρος-πίσω συνέχεια στο χρόνο, δεν μπερδεύει, αντίθετα, κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο, χτίζοντας την ιστορία, ακόμα και μέσα από την επιλεκτική χρήση της μουσικής-ποίησης (Bella Ciao).

Τελικά, ο προβληματισμός «για το βιβλίο που έγραψε ο Μηνάς» ή «το βιβλίο που διάβασα εγώ», όπως τον θέτει ο ίδιος στη σελίδα 200, είναι πολύ χαρακτηριστικός για τις πολλαπλές αναγνώσεις του. Γι’ αυτό είμαι σίγουρη πως όσα άτομα είμαστε στην αποψινή παρουσίαση τόσες αναγνώσεις θα γίνουν. Το σημαντικό όμως είναι να γίνουν.

Και ο πιο σημαντικός για μένα λόγος δεν είναι η πλούσια κι αδιαπραγμάτευτη εσωτερική και εξωτερική δράση του, ένα χαρακτηριστικό, το οποίο με ενθουσίασε και στην ανάγνωση του πρώτου του βιβλίου.

Τότε, στον «Επαναστάτη της Αβύσσου», διέκρινα κι αθώωσα τα χαρακτηριστικά μιας ολόκληρης γενιάς, της γενιάς του Μηνά, την οποία από συνήθεια έχουμε μάθει να απαξιώνουμε για τις επιλογές και τα λάθη της, φορτώνοντας πάνω της τα δικά μας λάθη.

Ήταν η γενιά της ανόδου του νεοναζισμού στην Ευρώπη, η γενιά της καραντίνας, η γενιά που έβλεπε μπροστά της την άβυσσο, που προσπαθούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στις συμπληγάδες της Ιστορίας και τον ενθουσιασμό της Νιότης. 

 Σήμερα, τρία χρόνια μετά, με τα τύμπανα του πολέμου να χτυπάνε στη γειτονιά μας,  δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω πως αυτή η γενιά, του Μπαζ Λαϊτγίαρ, της Μπάρμπι και του Σπάιντερμαν, ωρίμασε και δεν περιμένει από εμάς να της φωτίσουμε το δρόμο.

Βασανιζόμενη μέσα σε «Συμπληγάδες Αξιών», τολμά να βάζει στο στόμα του βραβευμένου με Νόμπελ Καθηγητή Κίμωνα Ζερβού, μπροστά στη Σουηδική Ακαδημία,  την καταγγελία για το έγκλημα που επιτελείται στη Γάζα.

Αυτή η ηθική, που εκπηγάζει από το βιβλίο, μέσα από τεράστιες θυσίες και αυτοθυσίες πραγματικών και φανταστικών ηρώων, είναι  εκείνη που στα δικά μου μάτια δίνει ελπίδα για το αύριο.

Είναι η ίδια ελπίδα που οφείλει να μας ενεργοποιήσει όλους αν θέλουμε αυτός ο πλανήτης να έχει συνέχεια.

Γι’ αυτό συγχαίρω το Μηνά για το νέο συγγραφικό του πόνημα και περιμένω με ανυπομονησία το επόμενο, με την ελπίδα και τα νέα για τον πλανήτη μας να είναι ευνοϊκότερα.

Σας ευχαριστώ!

Προλόγισμα Έκθεσης Γιάννη Τσολάκου Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, 3 Αυγούστου 2024

     

Φίλες  & Φίλοι,

Είμαι πραγματικά ευγνώμων για την πρόσκληση του εξ Ηλείας ορμώμενου, αλλά πολιτογραφημένου Ζακυνθινού πλέον Γιάννη Τσολάκου, να προλογίσω την έκθεση σχεδίων και προσχεδίων του ξυλόγλυπτου διακόσμου του Ιερού Ναού των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας Μαχαιράδου.

Και ο λόγος έγκειται στο ότι απόψε, στο αδικημένο, λόγω χρήσης του, Πνευματικό Κέντρο της πόλης μας, μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια και να κάνουμε ένα ταξίδι προκειμένου να γνωρίσουμε τον (ξυλόγλυπτο) διάκοσμο ενός από τους ωραιότερους και αρχαιότερους ναούς του νησιού μας.

Και η ευγνωμοσύνη πηγάζει από την παραδοχή ότι, η λατρευτική χρήση όλων των εικαστικών και όχι μόνο μερών, που απαρτίζουν τον εικονογραφικό και γλυπτικό διάκοσμο ενός ναού, διαφέρει από την μουσειακή έκθεσή τους.

Απόψε λοιπόν έχουμε την τύχη να δούμε από κοντά όσα η διασωστική, αναστατική και φιλοκαλής ανασύνθεση του δημιουργού μάς προσφέρει, πριν τοποθετηθούν τα μέρη αυτά και αφού ολοκληρωθεί η ξυλόγλυπτη αποτύπωσή τους, εντός του ναού.

Έτσι μπορούμε να θυμηθούμε ότι, η Ζακυνθινή, ανήκοντας σε μια τέχνη που αναπτύχθηκε ανάμεσα  σ’ Ανατολή και Δύση, αποτελεί προπύργιο του δυτικού κόσμου κατά της επεκτατικής ροπής της Ανατολής, αλλά και σημείο συναλλαγής της με τη Δύση, διευκολύνοντας τη διαμόρφωση επαφών και επιτρέποντας να διαπλαστεί ο δικός της, χαρακτηριστικά ιδιότυπος αισθητικός κόσμος.

Μπορούμε έτσι, ορμώμενοι από το μπαρόκ τέμπλο του ναού της Αγίας, όπως ζωντανεύει μέσα από το σχεδιαστικό σύμπαν του δημιουργού του, να προβληματιστούμε για τη σημερινή κατάσταση, την οποία έχουμε επιτρέψει να κυριέψει το νησί μας.

Να προβληματιστούμε για το σήμερα, αλλά και να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε τα στοιχεία εκείνα, τα οποία αιματοδοτούσαν τους καλλιτέχνες της εποχής, τις αξίες που τους ενδυνάμωναν, με τα λίγα μέσα που διέθεταν και να συλλογιστούμε γιατί σήμερα έχουμε παραδοθεί στο «ετοιματζίδικο», το σουηδικό, το φασόν.

Να ξανασκύψουμε πάνω στο θρύλο και να θυμηθούμε πως η  εικόνα βρέθηκε από βοσκό του χωριού Λαγοπόδο, ο οποίος είδε φως πάνω σ’ ένα φράχτη, στο σημείο που βρίσκεται σήμερα ο ναός των Μαρτύρων, και όπου κατά την παλαιοχριστιανική εποχή υπήρχε δυσπρόσιτο λαγκάδι, και πως οι συγχωριανοί του θέλησαν να χτίσουν ναό προς τιμήν της Μάρτυρος, αλλά η εικόνα εξαφανιζόταν κατά τρόπο ανεξήγητο, για να ξαναβρεθεί ύστερα από λίγο στον τόπο της πρώτης ευρέσεώς της.

Να  ξαναθυμηθούμε πως έτσι προσφέρθηκαν οι κάτοικοι του Μαχαιράδου κι έχτισαν ένα ξωκλήσι στο σημείο που βρέθηκε η ιερή εικόνα και αργότερα στον ίδιο τόπο, ναό μεγαλύτερο, και μοναστήρι, από την οικογένεια Νταβαρία ή Ταβαρία.

Να ξεφυλλίσουμε τα βιβλία και να διαβάσουμε πως ο ναός αυτός καταστράφηκε από σεισμό και δωρίθηκε από τον Ανδρέα Νταβαρία σε Αδελφάτο, στις 16 Ιουλίου του 1632, που τον ξανάχτισε. Όμως και αυτός ο Ναός που έχτισε το Αδελφάτο έπαθε μεγάλες φθορές από σεισμούς και άλλες θεομηνίες και επισκευάστηκε ριζικά το 1873.

Να γνωρίσουμε πως επί Μητροπολίτου Ζακύνθου Χρυσοστόμου Δημητρίου, γύρω στο 1938, πως μετατράπηκε από Συναδελφικός Ναός σε Ενοριακό και με τους σεισμούς του 1953, έπαθε πάλι ζημιές, αλλά αναστηλώθηκε λίγο αργότερα με τη συνδρομή των χριστιανών και την αρωγή της πολιτείας.

Να πληροφορηθούμε πως το περίφημο πυργοειδές κωδωνοστάσιο  του ναού, που έχει ύψος 37 μέτρα, ότι χτίστηκε το 1802, ενώ οι καμπάνες του, που φημίζονται για τη γλυκύτητα και την αρμονία του ήχου τους, κατασκευάστηκαν στη Βενετία.

Και να φτάσουμε και στο διαδίκτυο, γκουγκλάροντας την αποφράδα ημερομηνία 10-12-2005, όταν η πυρκαγιά κατέστρεψε ολοσχερώς το εσωτερικό του και χάθηκε μέσα σε λίγες ώρες θησαυρός ασύλληπτης θρησκευτικής και καλλιτεχνικής αξίας.

Χάθηκε πρώτα η θαυματουργή εικόνα της Αγίας, που χρυσώθηκε το 1896 με δαπάνη της βασίλισσας Όλγας, ενώ προηγουμένως, το 1849, ο Καλαρίτης χρυσωτής Γεώργιος Παπαστεφάνου, κατασκεύασε το ασημένιο της πουκάμισο.

Χάθηκε η ωραία  ξυλόγλυπτη επιχρυσωμένη καθέδρα, έργο του ξυλογλύπτη Αντωνίου Κουρελή (1876-1957), με τις  αργυρόγλυπτες παραστάσεις, αγνώστου, με το μαρτύριο και τα θαύματα της αγίας.

Χάθηκε η εικόνα της Κυρίας των Αγγέλων, βυζαντινής τέχνης, που επαργυρώθηκε το 1815.

Χάθηκε η υπέροχη ουρανία.

Χάθηκαν οι εικόνες που στόλιζαν τους τοίχους του ναού, με θέματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, άλλες  του Αποστόλου Νικ. Λάτση (1840-1909) και άλλες του Σπυρίδωνα Πελεκάση (1842-1916), δυτικής τεχνοτροπίας.

Χάθηκε η εικόνα που απεικόνιζε τον άγιο Τιμόθεο, η τοποθετημένη σε καλλιτεχνικότατη ασημένια θήκη, με  παραστάσεις από τη ζωή και το μαρτύριο των αγίων Τιμοθέου και Μαύρας, η οποία κατασκευάστηκε το 1897 με τη φροντίδα του  Άγγελου Μωρέττη.

Χάθηκε και το υπέροχο τέμπλο, έργο Διονυσίου Νικολάου Μπελέτη (1834-1902) και του γιου του Αντωνίου Μπελέτη (1865-1896). Ο Μπελέτης, μαθαίνουμε ίδρυσε μεγάλο κατάστημα εκκλησιαστικής ξυλογλυπτικής, στο οποίο είχε αρχιτεχνίτη τον Ιταλό σκαλιστή Φραγκίσκο Ντεφέο, ενώ αργότερα συνεργάστηκε με το λαμπρό ντόπιο ινταγιαδόρο, Σπύρο Θεοδόση. Μαζί δε με το γιο του, σκάλισαν τα ωραία τέμπλα της Παναγίας του Σκουλικάδου και του Αγίου Νικολάου στο Τραγάκι.

Είναι το ίδιο τέμπλο, που τύχη αγαθή έφερε το Γιάννη Τσολάκο, να φωτογραφίσει λίγες μέρες πριν την καταστροφή. Αυτές οι φωτογραφίες, μαζί με όσες φωτογραφίες έχουν δημοσιευτεί σε μελέτες επτανησιακής τέχνης και αρχιτεκτονικής (Ντίνου Κονόμου, Διονύση Ζήβα), αποτέλεσαν τον οδηγό για όσα βλέπετε απόψε να εκτίθενται.

Σήμερα, δέκα εννιά χρόνια μετά την πυρκαγιά του Δεκεμβρίου του 2005, ξαναθυμόμαστε τα ερωτήματα που είχαμε θέσει στο αφιέρωμα για το ναό, με αφορμή την καταστροφή του, στην τοπική εφημερίδα «ΗΜΕΡΑ ΤΣΗ ΖΑΚΥΝΘΟΣ», σε ένα άρθρο, με τίτλο: Η καταστροφή της Αγίας Μαύρας: «Τι νά ΄γιναν οι τόσες προσευχές…»:

Είναι μόνο η καταστροφή ενός μνημείου-μουσείου για την ιστορία της τέχνης και της αρχιτεκτονικής, που κάνει τους Ζακυνθινούς να δακρύζουνε;

Είναι μόνο η απώλεια της εκκλησίας που χτυπούσε η καρδιά του χωριού του Μαχαιράδου για τους γάμους, τις κηδείες, τα βαφτίσια τους και τώρα σταμάτησε;

Είναι πάλι το πλήγμα στην οικονομική ζωή της περιοχής, που το αντέτι του προσκυνήματος στη Χάρη της είχε γίνει για ντόπιους και ξένους ένα εμπορικό πανηγύρι αντίστοιχο μ’ εκείνο που γίνεται τον Αύγουστο του Αγίου;

Είναι που το νυφοπάζαρο για τις νέες και τους νέους που κρατάνε ανά χείρας πια τα κινητά έβρισκε αφορμή να διαρκεί ολονυχτίς;

Είναι που ο tour operator θα κάνει μικρότερη τη διαδρομή στην τουριστική περιήγηση που έχει εντάξει στο πρόγραμμά του;

Ναι, είναι όλα αυτά, αλλά είναι και κάτι περισσότερο.

Είναι που χάθηκε ένα ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ, στην άσχημη ζωή μας, που ως τώρα στόλιζε ολόκληρη τη Ζάκυνθο…

Φίλες και Φίλοι,

Αυτό το ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ, ξαναχτίζεται. Χάρη στον δραστήριο ιερέα, τους Μαχαιραδιώτες συγχωριανούς, τον αείμνηστο Διονύση Τσουκαλά, τους αγαπητούς Διονύση Παπαδάτο και Νίκο Καραμαλίκη και το άοκνο χέρι του Γιάννη Τσολάκου, τον οποίο συγχαίρω για το πολύμοχθο έργο του, τον ίδιο, που φιλοτέχνησε και πριν λίγα χρόνια και την εικόνα της Αγίας,  και σήμερα συνεχίζει, έχοντας μπολιάσει με την ίδια αγάπη για την τέχνη και τον συνεχιστή του, επίσης ζωγράφο, ταλαντούχο Διονύση, μπορούμε να ελπίζουμε ότι η Ζάκυνθος του Καντούνη και του Κουτούζη δεν έχει χαθεί.

Αν σκύψουμε πάνω από τα σχέδια για τον ξυλόγλυπτο διάκοσμο της Αγίας Μαύρας, με τον ιδιότυπο ζακυνθινό εκλεκτικισμό, που διακατέχει κάθε έκφανση της ζακυνθινής ψυχής, δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε, πως σ’ αυτόν διακρίνονται τα ίδια χαρακτηριστικά, που ο αείμνηστος Καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης, Χρύσανθος Χρήστου, στο περίφημο βιβλίο του για «την Ευρωπαϊκή Ζωγραφική του 17^ου αι. -Το Μπαρόκ», διακρίνει, δηλαδή: «όλη την πολυσημαντικότητα και την αντιφατικότητα της περιόδου,  όλη την έκταση των ανησυχιών και όλο το βάθος των αντιθέσεών της, όλο τον τραγικό διχασμό της μεταξύ του χθες και του αύριο».

Ας δούμε τα προσχέδια για τον ξύλινο γλυπτικό διάκοσμο της Αγίας Μαύρας ως έναν τέτοιο αγώνα και ας προσπαθήσουμε ο καθένας με τις δυνάμεις του να ενισχύσει το σπουδαίο έργο που επιτελείται.

Σας ευχαριστώ.

 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία 

• Κατερίνας Δεμέτη,  Από το Inlook στο Outlook, εκδ. Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2012, σελ. 88. 
• Ντίνου Κονόμου, «Αγία Μαύρα Μαχαιράδου», στο  ΗΩΣ, Μηνιαία εικονογραφημένη επιθεώρησις, περίοδος 3^η, έτος 4^ον, αριθ. 48/49 -αριθ. 7/8, εν Αθήναις, 1961, σελ. 78-79.
•  Ντίνου Κονόμου, Εκκλησιές και Μοναστήρια στη Ζάκυνθο, Αθήνα 1967, σελ.89-90.·
•  Ντίνου Κονόμου, Ζάκυνθος, Πεντακόσια χρόνια, τ. 5^ος, Τέχνης Οδύσσεια, τεύχος Β΄, ΘρησκευτικήΤέχνη, Αρχιτεκτονική-Ξυλογλυπτική-Αργυρογλυπτική,  Αθήνα 1989, σελ. 69.
• Παντελεήμονος Μπεζενίτη, «Ο Ναός των Αγίων στο Μαχαιράδο Ζακύνθου», στο: Επισκόπου Θεόφιλου Καναβού, Οι Θησαυροί του Μαχαιράδου Ζακύνθου. Οι Άγιοι Μάρτυρες Τιμόθεος & Μαύρα, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Ζακύνθου, σ. 122-124. 
• Χρύσανθου Χρήστου, Η Ευρωπαϊκή Ζωγραφική του 17^ου αι. -Το Μπαρόκ, εκδόσεις Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα, 1986,  σελ. 14.