Μέσα από μια νέα δεξιοτεχνική επεξεργασία, η Ομάδα Τέχνης ΖύμΩση, ανασυνθέτει το κλασικό έργο του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας», στο οποίο ζωντάνεψε η δημοτική γλώσσα και η αξιακή βαρύτητα των θεατρικών προσώπων, χρησιμοποιώντας καινούργιες φόρμες και τεχνικές.
Η
εμπνευσμένη καθοδήγηση του Κωνσταντή Μουζάκη, ο οποίος πειραματίζεται σκηνικά,
ζωντανεύει ένα αγαπημένο έργο, το οποίο
έχει γράψει τη δική του ιστορία στο νεοελληνικό θέατρο και μάλιστα μέσα από
ερμηνείες - σταθμούς, μετά το πρώτο του ανέβασμα, στις 30 Ιουλίου 1904, από τον
θίασο της Νέας Σκηνής του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, με Βαλέραινα την Ευαγγελία
Παρασκευοπούλου.
Το
έργο περιλαμβάνεται στα «ζακυνθινά» έργα του Ξενόπουλου και ανασταίνεται με
ενάργεια, μέσα από τις ερμηνείες των ηθοποιών, των οποίων οι χαρακτήρες
ψυχογραφούνται από το χέρι του συγγραφέα και ξαναγεννιούνται από τη διδασκαλία
του σκηνοθέτη.
Κάθε
ήρωας αντιπροσωπεύει και διαφορετική εποχή και αντίληψη για τη ζωή και τις
αξίες της: η Βαλέραινα, την εποχή της Αγγλοκρατίας με τους πλούσιους φεουδάρχες
αφέντες, ο Μανώλης και η Τασία, την εποχή μετά την Ένωση με τις πρακτικές
απόψεις για την ευμάρεια, ο Παυλάκης, την εποχή μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897
με την παρακμή και τον ξεπεσμό των ευγενών και ο Πάπουζας, που στο ζακυνθινό
γλωσσικό ιδίωμα ονομάζεται ο τσαλαπετεινός, το εμπορικό πνεύμα της νέας εποχής.[1]
Όλοι
οι ηθοποιοί, διαλεγμένοι ένας-ένας και μία-μία από τον Κωνσταντή Μουζάκη, αποδίδουν
αριστοτεχνικά και με ήθος την ατμόσφαιρα του έργου.
Μέσα
από την εξέλιξη της υπόθεσης που διεξάγεται μέσα σε μια μέρα, με τα ίδια
σκηνικά και τα ίδια λίγα πρόσωπα, ο συγγραφέας κατορθώνει με λιτότητα να
παραδώσει στο σκηνοθέτη ένα μοναδικό δράμα, που πραγματεύεται την αξία της
ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Παρ’
όλο ότι ο Ξενόπουλος δεν κέρδισε το «Αριστείον Γραμμάτων και Τεχνών» για το
έργο αυτό το 1919, γεγονός που τον οδήγησε στην περίφημη «απεργία» του, δηλαδή
στην αποχή από τη δημόσια εξάσκηση της φιλολογικής σταδιοδρομίας, η θύελλα που
ξεσήκωσε αυτή η αδικία, απέδειξε ότι το έργο είχε ήδη κερδίσει την επιδοκιμασία
της κοινής γνώμης. [2]
Το
Δεκέμβρη του 2023, παρακολουθήσαμε την πρόδρομη παράσταση μέσα στο
Σπίτι-Μουσείο του Γρηγορίου Ξενόπουλου, το οποίο περιμένει υπομονετικά να τύχει
ευήκοους ακροατές για να ολοκληρώσει την ψηφιοποίηση του πολύτιμου αρχείου του.[3]
Η
μουσική του Παύλου Καρρέρ, από το δεξιοτέχνη πιανίστα Διονύση Σεμιτέκολο, από τις
παρτιτούρες της MARIA
ANTONIETTA,
που φυλάσσονται στο αρχείο του Μουσείου Σολωμού & Επιφανών Ζακυνθίων, αποτελεί
ένα φωτεινό παράδειγμα χρήσης της ψηφιοποίησης.
Με
την ευχή η παράσταση αυτή να αποτελέσει την αφορμή για να ανοίξει όπως πρέπει
και το μοναδικό Δημοτικό Μουσείο του Δήμου Ζακύνθου, συγχαίρουμε την Ομάδα
Τέχνης ΖύμΩση, για την άκρως διαπλαστική της θεατρική επιλογή, για τον τρόπο
που την μελέτησε και μας την παρουσιάζει.
[1]
Σπύρος Αλ. Καββαδίας, «Γρηγορίου Ξενόπουλου Το Μυστικό της Κοντέσσας
Βαλέραινας, στο ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ, τόμος ΚΑ’, 3-4, Αφιέρωμα στον Γρηγόριο
Ξενόπουλο (1867-1951), πενήντα χρόνια από τον θάνατό του, Ζάκυνθος, Φθινόπωρο -
Χειμώνας 2001
[2] Διονύσης
Η. Μουσμούτης, Ο Ξενόπουλος, το Αριστείον, η απεργία και ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΑΙ, εκδ.
Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2006.
[3] Δίκτυο
Μουσείων Ιονίων Νήσων | Ιδρυτικά Μέλη (ionio.gr)
(τελευταία πρόσβαση 22-4-2024).
